×
Yüksek bir makama arzdır
Paylaş
IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn iktisat profesörüdür. IMF başkanlarının esas görevi, dünya finans sistemine yön vermektir diye düşünürdüm. Şimdi anlıyorum ki, başkanların esas işi çeşitli yerlerde seminer, toplantı veya konferans tertip edip oralarda aynı şeyleri tekrarlayıp durmaktır.
Haksızlık etmeyeyim. İnsan IMF Başkanı da olsa her hafta yeni bir fikir üretemez.
Zaten hayatta bu kadar çok yeni fikre de ihtiyaç yoktur. Belki de iktisatta yeni fikir veya kuram diye bir şey kalmamıştır. Daha doğrusu kırk yılda bir çıkar.
* * *
Meslek büyüğümüz Strauss Kahn, “(Dolardan) daha istikrarlı bir küresel para birimine ihtiyaç var. Küresel ekonomi, daha uzun süre tek bir ülke (ABD demek istiyor) tarafından basılan para birimine dayanarak yola devam edemez” demiş.
Yüksek mevkilerdeki insanların en büyük özelliği, basit şeyleri anlaşılmayacak kadar kaypak ifade etmektir. Bu da kendine göre bir sanattır. Amaçları kimsenin onların sözlerine ipotek koymasına imkân vermemektir.
Bu nedenle Strauss Kahn’ın dediklerini aynen aktarmadım. Kendimce anlaşılır hale getirdim. Kısaca kendileri “ABD doları bu yükü kaldıramaz, onun yerine veya yanına başka bir para birimi daha koymak şarttır” diyor. IMF’nin hesap birimi olarak kullandığı Özel Çekme Hakları denilen sanal bir para biriminden bahsediyor. Hemen söyleyeyim, bu öneri derde deva değildir.
* * *
Küresel para, tarih kadar eskidir. Altın sikkeler, insanlığın bulduğu ilk küresel paradır. Dünya ekonomisi büyüdükçe, temini kısıtlı bir metal olan altından yapılan sikke miktarı yetersiz kalmıştır. Diğer bir değişle tedavül eden para miktarının sınırlı olması, dünyanın zenginleşmesini sınırlamıştır.
Ekonominin önünü açmak üzere 16. asırdan itibaren altın karşılığı kâğıt para basılmaya başlanmıştır. Modern anlamda kâğıt veya kaydı para son asrın icadıdır. Pek tabii küresel para denince bir iktisat dehası olan Keynes’in “Bankor” önerisini ve Mundell’i anmamak saygısızlık olur.
* * *
Yaşı geçmiş bir Türk genci olarak, benim IMF başkanlığına arz ettiğim bir teklifim vardır. Kısaca tekrarlayım.
1. Pasifik Okyanusuna sınırı olan üç büyük ülke, yani ABD, Japonya ve Çin ortak bir “merkez bankası” kuracaktır. Bu bankanın adı Pasifik Merkez Bankası olacaktır. Aynen AB’nin kurduğu Avrupa Merkez Bankası gibi bir kurum.
2. Bu banka, adı YOLAR olan bir para birimi yaratacaktır. Bu para birimi, fizik olarak da tedavül edecektir. (EURO gibi; Özel Çekme Hakları’nın bu vasfı yoktur.)
3. YOLAR’ın doğuşuyla birlikte ABD’nin cari işlem açığı anlamını kaybedecektir. YOLAR PARA BÖLGESİ ödemeler dengesi denkleşecektir. Piyasalara istikrar gelecektir.
Son Söz: Fikrin patenti yoktur.
Paylaş
