Yaşasın işporta

Yani enflasyonu düşürmek için uygulanan “sıkı para-sıkı maliye” politikaları, işsizliği arttırır. Bu kurala uygun olarak “gevşek para-gevşek maliye” politikalarının uygulandığı dönemlerde de işsizlik azalır. Bunun sebebi, enflasyonu düşüren sıkı para politikasının sermaye maliyetini yükseltmesi ve getirisi düşük yatırımların yapılamamasıdır. Yatırım miktarı düşünce, ekonomi yavaşlar ve istihdam daralır. Tersi olursa yani sermayenin maliyeti düşerse, düşük getirili yatırımlar bile “yapılabilir” hale gelir. Böylece iş bulmak kolaylaşır. Ancak uzun vadede bu ödünleşme geçerli değildir. Yani yatırımları arttıran düşük sermaye maliyeti diğer bir değişle “uzun vadeli kredi faizlerin düşük olması” ancak istikrarlı (enflasyonu düşük) ülkelerde bulunan bir nimettir. Dolayısıyla, işsizliği azaltmanın çaresi ekonomik istikrardır. Ancak bu sağlanmış olsa bile başka sebeplerle işsizlik, yüksek oranda sürebilir.

* * *

“Ulusal İktisat Ezberi”ne göre halkımız yeterince tasarruf etmez. Niçin etmez burası bir muammadır. Onun için işsizliğe azaltmak için bize yabancı sermaye gereklidir. Bu yüzden de ekonomimiz cari açık verir. Doğru sanılan bir yanlış muhakemedir bu. Doğrusu: Türkiye’nin “Değerli Türk Lirası-Yüksek Cari Açık - Yüksek İç Tüketim”e dayalı bir büyüme politikası izlemesidir. Pek tabii bu yapıda işsizlik meselesine çare bulunamaz. Nitekim 2002’den sonra milli gelirin hızla büyümesine rağmen işsizlik, eski düzeyine inmedi. Ülkemiz halen işsizlikte, İspanya’nın ardından Avrupa ikincisidir. Şunu kabul etmek gerekir ki; son dönemde işsizlik, “küresel kriz” dolayısıyla artmıştır.

* * *

Gelelim işsizlik meselesinin görünmeyen yüzüne.

1. En iyi enflasyon, en düşük enflasyon değildir. Hele, hele deflâsyon, yani eksi enflasyon işsizlik için kötüdür.

2. Her ülkenin kısaca NAIRU denilen “doğal” işsizlik oranı vardır. İşsizlik bu oranın altına inmişse, enflasyon artacak, üstüne çıkmışsa enflasyon düşecek demektir.

3. Bizim doğal işsizlik oranımız yüzde 8 dolayındadır.�

4. Türk ekonomisi “cari işlem fazlası” veren hale gelse, bu oran yüzde 5’in altına düşer zannediyorum.

5. Halkımız, işsizliğe karşı işportacılık, pazarcılık, seyyar satıcık, büfecilik, kaldırım işgalciliği, kayıt dışı ticaret, park kâhyalığı, merdiven altı imalat, taklitçilik, korsan kitapçılık-kasetçilik, kaçak inşaat, imar rantı avcılığı ve mal kaçakçılığı gibi yollarla mücadele etmektedir. Bunlar da işsizliği arttırmaktadır.

Son Söz: Hatada ısrar, hatayı haklı çıkartır.�