Sütünü komşunun sağdığı bizim inek

Necla Dalan’ı titiz çalışmasından dolayı kutlarım. Uzun süredir BOTAŞ’ın ne yaptığını merak ediyordum. Çünkü BOTAŞ kurulurken yapılan anlaşmaları basından izlemiş ve burnuma yanık kokusu gelmişti. Burada yanıktan kasıt, BOTAŞ işinden Türkiye’nin iddia edildiği gibi para kazanamayacağı, hatta tam aksine para kaybedeceği idi. Bu yüzden 4 yıl önce, henüz boruyla petrol taşıma işi başlamadan BOTAŞ’ın zarar edeceği kaygımı dile getiren makaleler yazmış ve sorular sormuştum. Usta gazeteci Necati Doğru da aynı konuyu köşesinde işlemişti. O tarihte yetkililer, sorulan sorulara dolaylı cevaplar vermişler ve BOTAŞ işinden bir zarar oluşmayacaktır demek istemişlerdi. Ancak verilen cevaplar o kadar çok şarta bağlıydı ki, benim kaygım izale olmamıştı.
* * *
Necla Dalan’ın toparladığı haberleri okuyunca konuya tekrar eğilmem gerektiği kanaatine vardım. Necla Dalan, geniş bir şekilde ele aldığı haber derlemesini “BOTAŞ ZARARINI İTİRAF ETTİ” başlığıyla özetlemiş ve şunları yazmış. “BTC (Bakû-Tiflis-Ceyhan) Ham Petrol Boru Hattı, her ne kadar asrın projesi olarak gösterilse de Türkiye açısından hayal kırıklığı yarattı. BOTAŞ, projeden yılda 300 milyon dolar taşıma ve vergi geliri beklerken 2009 rakamlarına göre 209 milyon dolar zarar etti.”
Bu yıl içinde hazırlanan Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu raporunda “boru hattının işletilme şartlarının böyle gitmesi halinde Türkiye 2012 itibariyle, hattan tamamen zarar etmeye başlayacaktır” denmektedir. Zaten BOTAŞ da mevcut sözleşme şartlarını, kendi yani Türkiye lehine değiştirmek için BTC Co. (Bakû-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı) adlı firmayı Hakem Mahkemesi’ne vermiş.
İhtilafın özeti şöyle: Bakû’den başlayan ve Ceyhan’da biten bu boru hattının Türkiye’den geçen kısmını BOTAŞ’ın sahibi olduğu BİL (BOTAŞ International Limited) şirketi işletiyor. Türkiye, boru hattından varil başına 35 cent geçiş bedeli ve 20 cent vergi alıyor. Sözleşme gereği petrol fiyatları artınca çoğunluğuna yabancıların sahip olduğu BTC Co. firmasının gelirleri artıyor ama BOTAŞ’ın yani Türkiye’nin sahip olduğu BİL’in gelirleri artmıyor. Benim pek ümidim yok, ama inşallah tahkimden Türkiye lehine bir karar çıkar.
* * *
Bu vesileyle herkesin dikkatini bir hususa çekmek istiyorum. Türkiye, sen dünyanın göz bebeğisin, şöyle aslansın, böyle kaplansın diye yabancı yatırımcılar tarafından feci şekilde gaza getiriliyor. Herhangi bir yabancı yatırım projesi halka takdim edilirken, projenin yani “ineğin” ne kadar iyi cins olduğu ne kadar bol süt vereceği anlatılıyor. Bizden de böylesi verimli bir ineği bol, bol beslememiz isteniyor. Ancak bu ineklerin ağzı bizim bahçedeyken memeleri komşunun arsasında kaldığı için, sonunda bir bakıyoruz, yemini biz verdiğimiz halde sütünü onlar sağıyor. Biz bu tabloya şaşa kalınca cevabı alıyoruz: Her şey sözleşme şartlarına uygundur.�
Son Söz: Zaafını belli eden, zafiyete düşer.