Rusya’nın üstünde dolaşan hayalet

1992’de Moskova Belediye Başkanı seçilmiştir. Bunu izleyen üç seçimde de, büyük çoğunluğun oylarını alarak görevini günümüze kadar sürdürmüştür. Lujkov’un bilim akademilerindeki çalışmaları yanında, çok kuvvetli bir siyasi kişiliği vardır. 200’den fazla basılı eseri olan Lujkov, Sovyetler Birliği’nde rejim değişmeden önce de, sonra da etkili konumunu sürdürebilmiş ilginç bir şahsiyettir.

* * *

Bu yazının başlığı, onun Türkçe olarak da yayımlanan "100 Yıl Aradan Sonra Rusya’da Kapitalizmin Gelişmesi" adlı kitabının giriş bölümünde yer almaktadır. Lujkov, Rusya’nın üzerinde bir hayalet dolaştığını söyledikten sonra "Bir ihtilal ortamının hayaletidir bu" demektedir. Yazara göre, ihtilaller, ekonomik ve sosyal sıkıntılardan değil, uzun süreli ekonomik gelişme ve sosyal istikrar devrelerinden sonra ortaya çıkar. İhtilallerin kaynağı, toplumsal beklentilerin karşılanmamasıdır. Bir başka değişle, toplum, gelecekteki hayat şartlarının iyileşmesi ve sosyal adaletin sağlanması yolunda beslediği büyük ümitlerin kapanına yakalandığı zaman şartlar oluşur ve ihtilal gerçekleşir.

* * *

Yazar şöyle devam ediyor: Bu, çok paradoksal ve tuhaf bir etkidir. Her şeyin iyi olduğunu düşündüğünüz bir anda, aniden kuvvetli bir şekilde çıkmazda olduğunuz hissine kapılırsınız. Bu gibi "ümit ihtilalleri"nin bayraklarında sosyal yıkıntı ve baskı sloganları yer almaz. Aksine o bayraklar, yeni reformların uygulanması, yeni gelişim rotalarının belirlenmesi veya başka bir değişle, "tepeden ihtilal" yapılabilmesi için, yönetimde olanlara geniş "yeni pencereler" açar.

* * *

Lujkov’a göre, Rusya’nın içinde bulunduğu durum, pek çok yönüyle bu şekildedir. Toplumun fırtınalı 1990’lı yılların şokundan çıkışı ve Rusya’nın son yıllarda siyasi ve sosyal istikrara kavuşması, ülkeyi bir yol kavşağına getirmiştir.

* * *

Kitapta bahsedilen kavşak, "vahşi kapitalizm"le "sosyal kapitalizim"in ayrıldığı noktadır. 1899’da Vlademir Lenin tarafından yazılan "Rusya’da Kapitalizmin Gelişmesi" adlı kitap, yüz yıl sonra Lujkov’a ilham vermiştir. Lujkov kelime anlamıyla bir yazar değildir. O, bir siyasetçidir. Dolayısıyla, böyle bir kitap yazmasının sebebi de siyasidir. Lujkov, başta petrol olmak üzere doğal kaynaklarını satarak zenginleşen bir ülkenin, sosyal sefaletini dile getirmektedir. Bunu, sosyal bir devlet yaratarak ortadan kaldırmanın mümkün olduğunu ileri sürmektedir. Rusya’da daha 10-15 yıl önce, hiç kimse üretim araçları mülkiyetine sahip değildi. Bugün nispeden küçük bir azınlığın dolar cinsinden milyoner ve hatta milyarder "kapitalist" olması, kısa zamanda büyük bir servet talanı yaşandığının en büyük kanıtıdır.

Son Söz: Mülkiyet adaletin; adalet mülkün temeldir.