Refah düşkünü zavallı Japonya

Bir süre önce Dubai de batmıştı da amcasının oğlu Abu Dabi kurtarmıştı onu. Hatırladınız değil mi? ABD ekonomisi batan yüzlerce bankası ve trilyon dolarlık bütçe açıkları ile zaten hapı yutmuş vaziyette. İngiltere’nin hali uzun bir süredir bir ayrı felaket. Dünya ekonomisinin yükseldikçe yükselen yıldızı Çin’de de “emlak fiyatları balonu” oluştuğundan orada da kriz kapının arkasındaymış.�

Ne olacak bu dünyanın hali? Neyse ki bizim durumumuz çok iyi.

Hem kriz teğet geçti, hem de bankalarımız dosta düşmana parmak ısırtıyor. Henüz hiçbir gazetede okumadım ama yakında ekonomi sayfalarında şöyle bir “reklâm/haber” ile karşılaşırsanız hiç şaşırmayın. “İsviçre Bankalar Birliği, Türkiye’den bankacılık konusunda bilimsel ve teknik yardım istedi. Özellikle kamu bankalarınız birer harika; n’olur gelin bu işin püf noktalarını bize de öğretin dediler.” Allah aşkına yukarıda yazdığımı olmuş diye okuyup, birbirinize anlatmayın.

Sonra biri de gelip duydun mu diye bunu bana anlatıyor. Ben de utancımdan yerin dibine giriyorum. �

* * *

1. Ülke ile devlet (veya kamu kesimi) aynı şey değildir. Devlet borçlarının çoğu, o ülke halkının alacağıdır. Dolayısıyla devletin borcu, ülkenin yani o ülke halkının borcu anlamına gelmez. Çünkü borcun alacaklısı da halktır. Halkın kendi kendine borcu olmaz. Borçlu ve alacaklı dağılımı farklı olabilir. Bu ayrı bir konu ve ayrı bir sorundur.�

2. Bir ülkenin başka ülkelere borcu olabilir. Bu dış borcun brüt toplamı da, o ülkenin cari açıklarının birikimli toplamına eşittir.

3. Böyle bir ülkenin brüt borç toplamından, yabancıların o ülkedeki doğrudan yatırımları düşülürse,  geriye o ülkenin net borcu kalır.

4. Birikimli olarak cari işlem fazlası olan bir ülkenin borcu değil alacağı olur.  Japonya böyle bir ülkedir. Japonya’nın borcu yoktur.

5. Kuramsal olarak hiçbir ülke batmaz. Batmak veya iflas bir bilânço kavramıdır. Varlıkların, yükümlülükleri karşılayamaması yani net öz kaynakların “eksi” olması halini ifade eder.

6. Bir ülkenin varlıkları arasına, sahip olduğu topraklar, binalar, yollar, barajlar, fabrikalar da girer. Hatta buna beşeri sermaye de dâhildir. Bir ülkenin “gayrimenkul” değeri, her zaman borçlarından büyüktür.

7. Devlet yerine ülke kelimesi kullanarak “falan ülke iflâs etti” şeklinde verilen haberlerde geçen “iflas” sözcüğünün İngilizcesi “insolvent”tur. Bu sözcük aslında “gelir gider açığı” anlamına gelir. Bir devlet gelir giderini her zaman dengeleyebilir. Bu bir iktisadi politika tercihidir. �

8. Japonya çok zengin bir ülkedir. Kimseye borcu yoktur. Hiçbir anlamda iflas etmesi söz konusu olamaz. Kamu borçlarının, milli gelirinin yüzde 180’ne ulaşmış olması (bu oran da yorum kaldırır) ülkenin iflası bağlamında hiçbir şey ifade etmez. Japonya’da faizler çok düşüktür. Kamu açığı ve devlet tahvil faizi kamu maliyesi konularıdır.

Son Söz: Zenginin derdine de çaresine de fakirin aklı ermez.