Kayıp-kaçak bedeli vatandaştan alınamaz

Aynı gazetede yer alan son bir habere göre bu uygulamaya artık bitmiş gözüyle bakılabilir. Çünkü Kahramanmaraş’ta bir abonenin şikâyetini ele alan “Tüketici Sorunları İl Hakem Heyeti” elektrik faturasında yer alan ve tüketim miktarının yüzde 15’ine tekabül eden “kayıp-kaçak” bedelinin, aboneye iade edilmesine karar vermiş. Kararı veren Heyet’in Başkanı Nesih Tanrıverdi, bu kararının artık emsal olarak kabul edileceğini söylemiş. İsteyen, mahkemeye müracaat ederek bugüne kadar ödediği kayıp-kaçak bedellerini geri alabilecekmiş. Pek tabii, bundan sonra davayı kazanan vatandaşlardan, elektrik tüketim bedeline ek olarak, kayıp- kaçak adı altında bir para alınmayacaktır.

BÖYLE HUKUK OLUR MU?

Zannedersiniz ki, bu olay Kahramanmaraş’ta yaşayan bir vatandaşın başına gelmiş münferit bir haksızlıktır. Tüketici Sorunları İl Hakem Heyeti de sadece o vatandaş için karar almıştır. Türkiye’nin her yerinde yaşayan ve aynı haksız işleme maruz kalan diğer aboneler de “isterlerse” mahkemeye gidip, fazladan ödedikleri paralarını geri alabilirlermiş. İsterlerse ne demek? Kim fazladan ödediği parasını geri almak ve bundan sonra da fazladan para ödememek istemez? Hukuk sisteminde, bu kararı anında tüm yurda teşmil edecek bir mekanizma yok mu? Adalet Bakanı veya bir savcı veya Barolar Birliği bu konuda girişimde bulunamaz mı? İllaki milyonlarca dava mı açılmalı, zaten işi başından aşmış adliye, bu davalar yüzünden iyice çalışamaz hale mi gelmeli? Hukuk bu kadar gayri iktisadi mi işlemeli?

ÖZELLEŞTİRMELEDE KAYIP KAÇAK BİR MALİYET UNSURUYDU

Gayet iyi hatırlıyorum, elektrik dağıtım ihalelerinde çok yüksek bedeller ödendi. Hesaba aklı erenler, devletin verdiği dağıtıcı kârı ile bu işten para kazanılmaz dediler. O zaman “efendim maliyet içinde kayıp-kaçak var, dağıtım şirketleri kayıp-kaçağı azatlıkça, maliyetleri düşecek, kârları artacaktır. Özelleştirmenin amacı da bir yer de budur işte” dediler. Dağıtım şirketleri, abonelerinden elektrik bedeli içinde kayıp-kaçak için de para aldı. Bu uygulama yıllarca sürdü. Derken 2011 yılı içinde “kayıp-kaçak” elektrik faturalarında ayrı bir satır haline getirildi ve elektrik bedeli içinde zaten ödenmekte olan kayıp-kaçak bedeli ikinci defa alınır hale geldi.

ASLINDA BU ELEKTRİK FİYATINA ZAMDIR

Aslında devletin onayı ile elektrik fiyatına bir zam daha yapılmış oldu. Bundan da herhalde dağıtıcı şirketler ilave menfaat temin ettiler. İhaleden önce, dağıtıcı özel şirketleri kurtarmaz denilen kâr payı da ihaleden sonra kurtarır hale getirildi. Eğer hal böyle değilse, yetkililer kamuoyuna açıklama yapsınlar. Kahramanmaraş Tüketici Sorunları İl Halem Heyeti de aldığı kararı değiştirsin biz de gerçeği öğrenelim. Vatandaş da dava açmaktan vazgeçsin.

ENFLASYONA ETKİSİ

Aklıma bir soru daha takıldı. Bu kayıp-kaçak veya okuma bedeli gibi ilaveler, çok rahat elektrik birim fiyatına eklenebilir, kimse de bir şey diyemezdi. Yoksa bu zamlar, farklı başlık altında yapılınca elektrik fiyatı artmamış mı oluyor? Böylece enflasyon düşük mü ölçülüyor?
Son Söz: Vatandaşın aklı nasıl olsa ermez demek, akıllılık değildir.