Gökten dolar yağacak

Dolar, en yüksek cari işlem açığı veren ülkenin, yani ABD’nin ulusal parasıdır. Cari açık veren bir ülkenin parası "fundamental" yani "temelde" değerli olamaz. Bunun en iyi bildiğimiz örneği "Türk Lirası"dır. Türk Lirası sürekli "devalüasyon baskısı" altındadır. Çünkü ya kanun zoruyla ya da yüksek faiz rüşvetiyle, değeri olması gerekenden daha yukarıda tutulur. Bunun böyle olduğunun en açık kanıtı da Türkiye’nin, kriz yılları hariç, kapanamayan cari açığıdır. Her ulusal para, bazı dönemlerde aşırı değerli hale gelebilir. Buna uluslararası ticarette rekabet gücü çok zayıf Moldova veya Gürcistan gibi ülkelerin para birimleri de dáhildir.

Ancak ABD Doları, bütün para birimlerinden çok farklı, tabiri caizse "asimetrik" bir güce sahiptir. Dolar bu gücünü ABD’nin dünyanın en güçlü devleti olmasından almaktadır. ABD, Alaska ve Hawai hariç 8,5 milyon kilometrekarelik zengin topraklara sahiptir. ABD’nin ileri teknoloji kullanan, dünyanın en güçlü ve en savaşkan ordusu vardır. 160 yıl önce yaşadığı iç harpten beri ABD vatanı, savaş alanı olmamıştır. ABD, hep başka ülkelerin topraklarında savaşmıştır. Bir gün yurdundan uzak yaşamak mecburiyetinde kalacak kişiler için ABD en güvenli sığınaktır. ABD dünyanın en iyi üniversitelerine sahiptir. Nobel ödüllerinin çoğunu ABD’li bilim adamları alır. Tüm bu üstünlüklerine ve asimetrik avantajlarına rağmen, yaşanılan son finansal kaynaklı iktisadi kriz ABD’den çıkmıştır. Bu krizi, farzımuhal ABD’de cari açığını sürdürebilmek için kendisi çıkarmış bile olsa, bu krizden ABD ekonomisi çok kötü etkilenecektir. Eğer bu kriz sonunda ABD Doları Pasifik paralarına ve Euro’ya karşı değer kaybetse ve ekonomisi orada dengeye gelecek olsaydı, ben buna muhteşem bir manevra diye bakabilirdim. Görünen o ki, doların değer kaybı ertelenmiştir.

* * *

Krizin başından beri ABD, 5 trilyon dolar sanal dolar yaratmıştır. ABD ekonomisi cari açık vermeye devam etmektedir. Son dönemde azalma trendine girmiş bulunan bu açık, ekonomik büyümeyle birlikte tekrar artacaktır. Bunun anlamı, dünya para piyasalarına yılda 800 milyar dolar ABD dolarının akmaya devam edeceğidir. ABD’nin cari açıkları kümülátif olarak zaten 7 trilyon doları aşmış bulunuyor. Yani bu kadar doların ABD Hazine Bonolarında da park etmiş kısmı hariç, önemli bir kısmı sağda solda dolanıp duruyor. Anlayacağınız dünyada hem çok hem de çoğalan miktarda dolar var. Pek yakında kapıların altından giren sel suları gibi, dolarların her delikten yurda girdiğini göreceğiz. Bu da finansal krizin sona ermesidir. Ancak sel gidecek, kum yani iktisadi hasar kalacaktır.

SON SÖZ: Alınan her dolar, ABD’ye ödenen vergidir.