×
Başkan kalmalıdır
Paylaş
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
ASLINDA bu hafta böyle bir yazı yazmak aklımda yoktu. Pazartesi sabahı gazeteleri açıp gündeme bomba gibi düşen bir haber aradım; bulamadım.
Meğer bomba, ekonomi sayfalarındaymış. Merkez Bankası Başkanı Sayın Serdengeçti müthiş başarılarını anlatıyordu. Ben de "durumdan vazife çıkarıp" bir değerleme yaptım.
1. Türkiye’nin 2001 krizinden beri uyguladığı "Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı" başarılı olmuştur. Bu başarıda emeği geçenlerden biri de Merkez Bankası Başkanı Serdengeçti’dir. Kendisine teşekkür ederim. Hatta hükümete tavsiyem, Serdengeçti’nin bir dönem daha başkan olarak kalmasıdır.
2. Söylendiği gibi Serdengeçti, enflasyonu tek haneli düzeye indiren "kişi" değildir. Kendisi, enflasyonun tek haneli düzeye indiği dönemde Merkez Bankası başkanıdır. Başarı kişileştirilirse, bundan öncekilire ve emeğe geçen diğer kişilere haksızlık olur.
3. Türkiye’de enflasyonun tek haneli düzeye gerilemesi, hemen hemen tüm dünyada enflasyonun aynı şekilde gerilediği bir döneme rastlamaktadır. Türkiye gibi en az 10 başarılı örnek vardır. Mesela Polonya’da da son yıllarda enflasyon % 1000 hızından % 5’e gerilemiştir. Enflasyonun radikal olarak düştüğü bütün ülkelerde, marifet merkez bankası başkanlarına maledilemez.
4. Gelişmekte olan ülkelerde enflasyon düşüşü "küresel ve çok karmaşık bir olgudur". Buna rağmen Türkiye’de düşmeyebilirdi denilebilir. Ama tüm ovaya yağmur yağarken, birisinin yağmuru "kendi tarlama kendim yağdırdım" demesi hoş karşılanmaz.
5. Dünyada Türkiye emsali ülkelerde daha yüksek (% 11) reel faiz uygulayan tek merkez bankası Brezilya’dadır. En kötü örneği, sanki bu evrensel bir doğruymuş gibi sunmak, bilmeyenleri yanıltılabilir.
6. Faizler konusunda Türkiye’nin uyum göstermesi gereken standart Avrupa Birliği kriterleridir. Merkez Bankası faizleri, reel olarak % 1 dolayına inmelidir.
7. Ben Serdengeçti olsaydım, döviz ucuz değildir, faizler olması gereken düzeydedir gibi yanlış argümanlar kullanmazdım. Çünkü geç ve güç düşmesine rağmen, reel faizler hálá yüksektir ve bu yüzden TL değerlidir. Buna karşılık, "IMF tavsiyelerine göre uygulanan para ve maliye politikaları bir bütündür; mutlaka içinde yanlışlıklar vardır, ama netice itibariyle istenilen sonuçlar sağlanmıştır" der başarıyı hükümetle ve IMF ile paylaşırdım. Kaldı ki; Greenspan gibi efsane başkanların bile ağır şekilde eleştirildiği günümüzde, merkez bankalarının kurum olarak ekonomik sistemdeki yeri ve önemi dahi tartışmalıdır.
Son Söz: Kılavuzu Brezilya olanın, başı dertten kurtulmaz.
1. Türkiye’nin 2001 krizinden beri uyguladığı "Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı" başarılı olmuştur. Bu başarıda emeği geçenlerden biri de Merkez Bankası Başkanı Serdengeçti’dir. Kendisine teşekkür ederim. Hatta hükümete tavsiyem, Serdengeçti’nin bir dönem daha başkan olarak kalmasıdır.
2. Söylendiği gibi Serdengeçti, enflasyonu tek haneli düzeye indiren "kişi" değildir. Kendisi, enflasyonun tek haneli düzeye indiği dönemde Merkez Bankası başkanıdır. Başarı kişileştirilirse, bundan öncekilire ve emeğe geçen diğer kişilere haksızlık olur.
3. Türkiye’de enflasyonun tek haneli düzeye gerilemesi, hemen hemen tüm dünyada enflasyonun aynı şekilde gerilediği bir döneme rastlamaktadır. Türkiye gibi en az 10 başarılı örnek vardır. Mesela Polonya’da da son yıllarda enflasyon % 1000 hızından % 5’e gerilemiştir. Enflasyonun radikal olarak düştüğü bütün ülkelerde, marifet merkez bankası başkanlarına maledilemez.
4. Gelişmekte olan ülkelerde enflasyon düşüşü "küresel ve çok karmaşık bir olgudur". Buna rağmen Türkiye’de düşmeyebilirdi denilebilir. Ama tüm ovaya yağmur yağarken, birisinin yağmuru "kendi tarlama kendim yağdırdım" demesi hoş karşılanmaz.
5. Dünyada Türkiye emsali ülkelerde daha yüksek (% 11) reel faiz uygulayan tek merkez bankası Brezilya’dadır. En kötü örneği, sanki bu evrensel bir doğruymuş gibi sunmak, bilmeyenleri yanıltılabilir.
6. Faizler konusunda Türkiye’nin uyum göstermesi gereken standart Avrupa Birliği kriterleridir. Merkez Bankası faizleri, reel olarak % 1 dolayına inmelidir.
7. Ben Serdengeçti olsaydım, döviz ucuz değildir, faizler olması gereken düzeydedir gibi yanlış argümanlar kullanmazdım. Çünkü geç ve güç düşmesine rağmen, reel faizler hálá yüksektir ve bu yüzden TL değerlidir. Buna karşılık, "IMF tavsiyelerine göre uygulanan para ve maliye politikaları bir bütündür; mutlaka içinde yanlışlıklar vardır, ama netice itibariyle istenilen sonuçlar sağlanmıştır" der başarıyı hükümetle ve IMF ile paylaşırdım. Kaldı ki; Greenspan gibi efsane başkanların bile ağır şekilde eleştirildiği günümüzde, merkez bankalarının kurum olarak ekonomik sistemdeki yeri ve önemi dahi tartışmalıdır.
Son Söz: Kılavuzu Brezilya olanın, başı dertten kurtulmaz.
Paylaş
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
