Ergen psikolojisi ve eğitime etkisi: Türkiye’den içgörüler

Aile değerlerinin toplumsal ve kültürel normlarla derinden iç içe geçtiği Türkiye’de, ergen psikolojisinin anlaşılması etkili eğitim stratejileri oluşturmak için hayati öneme sahiptir. Yakın zamanda, Türkiye’nin önde gelen psikologlarından Erdinç Türk ile Beyaz TV’de bir program sundum. Akademik başarı, sosyal etkileşimler ve ruh sağlığı üzerindeki etkileriyle ergen davranışlarının karmaşıklıklarını ele aldık.

ERGEN BEYNİ: İNŞAAT HALİNDEKİ BİR YAPI

Ergenlik döneminde, karar alma, dürtü kontrolü ve problem çözme yetilerini yöneten prefrontal korteks hızla gelişir. Ancak bu gelişim henüz tamamlanmamıştır ve bu durum düzensiz davranışlara, ruh hali değişimlerine ve risk alma eğilimlerine yol açabilir. Psikolog Erdinç Türk’ün ifade ettiği gibi, “Ergen beyni bir inşaat sahasına benzer yoğun, dinamik, ama henüz tam olarak işlevsel değil.” Bu değişiklikler, ergenlerin öğrenme ve eğitim ortamlarındaki etkileşimlerini önemli ölçüde etkiler. Öğrenciler, dikkatlerini toplamakta zorlanabilir, itaatsizlik gösterebilir veya kaygı ile mücadele edebilir, tüm bunlar akademik başarıyı engelleyebilir. Türkiye’de öğretmenler ve ebeveynler, bu zorlukları ele almak için anlayışlı ve bilgili bir yaklaşım benimsemelidir.

TÜRKİYE’DE ERGEN DAVRANIŞLARINA KÜLTÜREL VE SOSYAL ETKİLER

Türkiye’nin Doğu ve Batı kültürlerinin benzersiz bir karışımını barındırması, ergen davranışlarını büyük ölçüde şekillendirir. Aile bağları genellikle güçlüdür ve ebeveynler karar verme süreçlerinde merkezi bir rol oynar. Bu destek sistemi faydalı olsa da ergenler üzerinde özellikle akademik başarı konusunda yüksek beklentileri karşılama baskısı oluşturabilir. “Türkiye’nin eğitim sistemi oldukça rekabetçidir” dedi Türk. “Liseye ve üniversiteye giriş sınavları ergenler için stresli dönüm noktalarıdır ve bu durum genellikle kaygı ve depresyona yol açar.” Prestijli bir okul ya da üniversiteye girmeye yönelik bu stres, öğrencilerin bütünsel gelişiminin önemini gölgede bırakarak, onları bunalmış ve duygusal olarak zorlanmış bırakabilir.

OKULLARIN ERGENLERE DESTEK ROLÜ

Okullar yalnızca akademik öğrenim için değil, aynı zamanda sosyal ve duygusal gelişim için de hayati öneme sahiptir. Ancak Türkiye’deki birçok okul, öğrencilerinin psikolojik ihtiyaçlarını karşılayacak kaynaklardan ve eğitimli personelden yoksundur. Türk, eğitim sistemine ruh sağlığı desteğinin entegre edilmesinin önemini vurguladı. “Her okulun bir psikoloğu olmalı” dedi. “Ergenler, duygularını ifade edebilecekleri ve yargılanma korkusu olmadan rehberlik alabilecekleri güvenli bir alana ihtiyaç duyar.” Eğitimcilerin de öğrencilerindeki sıkıntı belirtilerini tanıyabilmeleri gerekir. Öğretmenlerin zorbalık, düşük özsaygı veya öğrenme güçlükleri gibi sorunları tespit etme konusunda eğitilmesi, bir öğrencinin hayatında önemli bir fark yaratabilir. “Zorbalık okullarımızda sessiz bir salgın” dedi Türk. “Bu durum yalnızca kurbanı değil, aynı zamanda öğrenmeyi ve kişisel gelişimi engelleyen toksik bir ortam yaratır.” Zorbalıkla mücadele girişimlerinin, danışmanlık hizmetlerinin ve okullarda empati kültürünün geliştirilmesi gerekmektedir. Ebeveynler de dikkatli olmalı ve çocuklarıyla açık iletişim kurarak, kendilerini desteklenmiş ve değerli hissetmelerini sağlamalıdır.

AİLE, EĞİTİM VE TOPLUM ARASINDAKİ KÖPRÜ

Ergen psikolojisi tek başına anlaşılamaz, aile dinamikleri ve toplumsal beklentilerle derinden etkilenir. Türkiye’de ebeveynler, geleneksel değerlerle çocuklarının karşılaştığı modern zorlukları dengelemekte zorlanıyor. Disiplin ve otoriteye saygı merkeziyken, ergenler özerklik ve kimliklerini keşfetme özgürlüğü arıyor. “Ebeveyn olarak rolümüz kontrol etmek değil, rehberlik etmektir” diye vurguladı Türk. “Çocuklarımızı dinlemeli, duygularını onaylamalı ve hayallerini desteklemeliyiz.” Aynı şekilde okullar ve toplum, ergenlerin kendilerini güvende, değerli ve yetkin hissettikleri bir ortam yaratmak için birlikte çalışmalıdır. Akran mentorlukları, ders dışı etkinlikler ve toplum hizmetleri gibi girişimler, öğrenciler arasında aidiyet ve amaç duygusunu geliştirebilir.

İLERİYE BAKIŞ: EĞİTİME BÜTÜNSEL BİR YAKLAŞIM

Türkiye değişmeye devam ederken, eğitim anlayışı da değişmelidir. Ergen psikolojisi, eğitim reformlarının ön saflarında yer almalı ve öğrencilerin sadece akademik değil, duygusal ve sosyal destek de almasını sağlamalıdır. Programımızda bu hedefe ulaşmak için birkaç somut adımı ele aldık.

1-Ruh sağlığı farkındalık kampanyaları: Atölyeler, seminerler ve medya aracılığıyla ruh sağlığı farkındalığını artırmak, damgalamayı kırabilir ve öğrencilerin yardım aramasını teşvik edebilir.

2-Eğitimciler için eğitim: Öğretmenlere öğrencilerindeki psikolojik sorunları tanıma ve ele alma becerileri kazandırmak, sorunların büyümesini engelleyebilir.

3-Ebeveyn katılımı: Ebeveynleri, çocuklarının eğitimi ve duygusal refahına aktif olarak katılmaya teşvik etmek, ev ve okul arasındaki boşluğu kapatabilir.

4-Politika değişiklikleri: Okullarda zorunlu danışmanlık hizmetleri ve zorbalıkla mücadele programları gibi ruh sağlığını önceliklendiren politikalar savunulmalıdır.

Sonuç olarak ergenlik, hayatın zorlu ama belirleyici bir aşamasıdır ve eğitime etkisi küçümsenemez. Kültürel, toplumsal ve akademik baskıların iç içe geçtiği Türkiye’de, ergen psikolojisini anlamak ve ele almak, sağlıklı ve üretken bir nesil yetiştirmek için hayati öneme sahiptir. Erdinç Türk’ün Beyaz TV’deki programımızda paylaştığı içgörüler, ergenlere destek olmak için kolektif bir çabanın gerekliliğini vurguluyor. Zorbalığı ele almaktan okullarda ruh sağlığı hizmetlerini entegre etmeye kadar, ileriye giden yol, eğitimciler, ebeveynler ve politika yapıcılar arasında iş birliği gerektiriyor. Psikolog Erdinç Türk’ün dediği gibi; “Her ergen, güçlü ve dirençli bir ağaca dönüşme potansiyeline sahip bir tohumdur. Onları sevgi, anlayış ve özenle beslemek bizim sorumluluğumuzdur.”

Günün Sözü: “Gençlerin yetişmesine önem ver, çünkü bu yolda herhangi bir ihmal ülkenin yapısını mahveder.” (Aristo)

EĞİTİMDEN, BİLİMDEN, BAŞÖĞRETMENİN İZİNDEN AYRILMADIĞINIZ AYDINLIK GÜNLERİNİZ OLSUN.