Süt Proteini Alerjisi nedir? Teşhis nasıl koyulur?

Dr. Bircan Hızlı Karabacak ile son zamanlarda çok yaygınlaşan Süt Proteini Alerjisini konuştuk…

Oğlum Ata’ya da doğduğunda 44 günlükken bu teşhis koyulunca çokça araştırma yapıp, emzirme sürecinde olduğum için de süt proteini diyetine girdim.

Sosyal medya hesaplarımda süreci ara ara paylaşınca takipçi ve okuyuculardan çok fazla soru almaya başladım. Hekim olmadığım için şahsi olarak bu soruları benim cevaplamamın çok doğru olduğunu düşünmediğim için Çocuk Doktoru Bircan Hızlı Karabacak’a Süt Proteini ile alakalı merak edilen soruları sordum…

Teşhis nasıl koyulur? Belirtiler nelerdir? Bu süreçte neler yapılmalı, Dr. Bircan Hızlı Karabacak hepsini cevapladı.

Buyurun birlikte okuyalım.

Süt Proteini alerjisi nedir?

Çocuklarda görülen ve en erken ortaya çıkan alerjilerden biridir.  Genelde ilk 6 ayda başlar.

Kaç yaş grubunda görülür?

Yaşamın ilk haftalarında, ortalama 3. Ayda başlar.

Ne kadar devam eder bu alerji?

Bağırsağın fonksiyonel ve morfolojik gelişmesi sonucu 2-3 yaşlarında ortadan kalkar. 0-2 yaşında yaklaşık %1-3 oranında görülür, 4 yaşında  bu oran %1’e 1 yaşında da ,%0,1-0,3’e düşer. Sonraki yaşlarda giderek azalır.

Belirtiler ortaya çıkmış ama fark edilememiş, teşhis koyulamamış. Çok fark geç edilmiş durumlarda bu alerjinin baş gösterdiği en son reaksiyon nedir? Hayati tehlikesi var mıdır?

Bu gibi durumlarda çocuğun büyüme ve gelişmesi giderek bozulur, kilo alımı ve boy uzaması etkilenmeye başlayabilir. Barsak emilim bozuklukları gelişebilir, buna bağlı vitamin eksiklikleri, demir eksikliği anemisi, kemik gelişim bozuklukları olabilir. En ağır tablo ise anaflaksi dediğimiz ciddi nefes darlığı, deride, dil ya da nefes borusu gibi organlarda şişme, tansiyon düşüklüğü ile kendini gösteren hayati tehlike oluşturan durumdur.

“Bebeğim kolik” deriz. Koliğin sebepleri arasında Süt Proteini Alerjisi var. Anne ve bebek bu diyete başladıktan sonra kolik sorunu ortalama ne zaman ortadan kalkar?

Kesin bir zaman belirtmek doğru olmaz, her çocuğun metabolizması farklıdır ve diyetin etkin ve uygun süre  devam etmesi şikâyetlerin gerilemesinde etkilidir. Etkin diyet le şikâyetler kısa sürede gerileme gösterecektir.

Peki belirtileri nelerdir?

Vücutta birçok organı etkileyebildiğinden, yol açtığı problem de etkilenen organ sistemine bağlı olarak değişkenlik gösterir. En çok etkilenen organ deridir.

Ne yapar?

Kurdeşen adı verilen kaşıntılı ve ciltten kabarık lezyonlar veya atopik dermatit (egzema) adı verilen, yanaklarda, kollarda ve gövdede kaşıntılı, kızarık, kuru ve üzeri kabuklanan lezyonlar oluşması süt alerjisinden şüphelendirmelidir.

Başka reaksiyonları var mı peki?

Bazen süt alımını takiben hırıltılı solunum ve astım atağının oluşması da bizi şüphelendirir.

Sadece bu belirtiler yeterli mi?

Takibe almak gerekli. Mesela bebeklerde ilk aylarda tekrarlayan ve düzelmeyen ishal, dışkıda kan görülmesi, bazen kabızlık, kusma atakları ve kilo alamama, iştahsızlık gibi bulgularla da kendini belli eder ve bu tabloya “İnek sütü proteinine bağlı enterokolit” denir.

Peki ne yapmak lazım?

İnek sütü alerjisi tanılı hastalarda sadece anne sütü alıyorsa bebek, annenin tükettiği süt ve süt ürünleri ( Yoğurt, peynir, ayran, margarin, tereyağı ve süt katılarak yapılan kek, kurabiye, gibi yiyecekler, çikolata, kefir, kremalı çorbalar, süt tozu, peynir altı tozu içeren ürünler,  süt proteininin alt grubu olan whey ya da  kazein, beta laktoglobulin  veya alfa laktoalbumin i gibi ifadeler bulunan etiketi olan ürünler de dahil,) anne sütüne geçip, bebek tarafından alınacağı için kesilmelidir. Bazen alerjinin derecesine bağlı olarak ocakta süt kaynatılan ortamda  bulunmak  bile süt alerjisi olan  çocuklarda ciddi sıkıntılara neden olabilmektedir,

Yani anne süt proteini diyetine mi başlamalı?

Kesinlikle evet.

O zaman bütün yük annede? İnek sütü alerjisi var diye anne sütünden kesilmemeli bebek?

Hayır, gerek yok. Anne bu diyeti tam anlamıyla yaptığı zaman bebek emebilir, hiçbir sıkıntı yok.

Birçok anne bu diyetle sütünün azalacağını düşünüp, korkuyor, sizce bu doğru mu?

Kesinlikle hayır. Süt kalitesi ve içeriğini değiştirmez anne beslenmesi, başka protein kaynakları kullanılarak yapılacağı için bebeği ve anne sağlığını bozmaz.

Peki eğer bebek hem anne sütü alıp, hem de mama takviyesi alıyorsa ne olacak?

Hazır mama alan bebeklerde inek sütü içermeyen tam veya yoğun hidrolize özel mamalar kullanılabilir. Süt diyeti yapan annelerde ve bebeklerde günlük kalsiyum alımı hesaplanıp gerekirse kalsiyum desteği yapılmalıdır.

Peki alerjinin geçip geçmediği nasıl anlaşılacak?

Mutlaka besin karşılaşma testi(prokovasyon testi) yapılmalı. Hastanede, kontrollü bir şekilde ve giderek artan dozlarda alerjiye neden olan besin verilir ve alerjinin geçip  geçmediği anlaşılır.

Süresi var mıdır?

6 aya bir denemeler tekrarlanır.

İnek sütü alerjisi olan bebekler keçi sütü tüketebilir mi?

İnek sütü ve keçi sütü birbirine çok benzerdir, aralarında %90’a varan oranlarda  çapraz reaksiyon riski olabilir, inek sütü alerjisi olan  bir çocuğun  keçi sütüne  de reaksiyon gösterme  olasılığı %80’dir. Bu nedenle inek sütü alerjisi olan çocuklarda bu hayvanların sütleri verilmemelidir, Bunların yerine Hindistan cevizi sütü, badem sütü ve bulunabiliyorsa eşek sütü tüketilebilir.

O halde alınan her ürünün içeriği mutlaka okunmalı mı?

Kesinlikle evet. Hekimler olarak zaten elimizde liste var, ilk etapta annelerin kafası karışabiliyor, bu listelerle sürekli içerik okuyup kontrole etmeye başlıyorlar. Zamanla alışılan bir süreç.