Sağlık

Gündüz TEZMEN

Okur mektupları

Karaciğer büyümesi tehlikeli mi?

Annem bir süre önce, bazı şikayetlerle doktora gitti. Muayenede karaciğerinin de büyük olduğu tesbit edildi. Gerçi bu durumun hastalığı ile ilgisi yokmuş, ancak, doktor anneme B vitamini dışında bir ilaç vermedi. Şimdi çok endişe ediyoruz, karaciğerinin büyümesi anneme ne gibi zarar verir. Arasıra kaşıntıları oluyordu, acaba bunların karaciğer hastalığı ile ilgisi olabilir mi?

Ç.A./TEKİRDAĞ

Öncelikle, karaciğer hastalığı ile kaşıntı arasında bir bağlantı olmadığını belirteyim. Karaciğer sirozunun ileri döneminde kaşıntılar olursa da, tüm kaşıntı ve alerji hallerinin karaciğer hastalığına bağlı olduğu yolundaki görüşler yanlış bir kanıdır.

Karaciğer büyümesine gelince, bunun birçok nedeni vardır. Büyümeye neden olan sağlık sorunlarının bir kısmı karaciğerin kendi hastalığına, bir kısmı da diğer organların hastalıklarının karaciğeri etkilemesine bağlıdır. Bu nedenle karaciğer büyümesini tek hastalık olarak kabul etmek hatalı görüştür.

Karaciğeri büyüten hastalıkların bir kısmı, karaciğer içinde yer kaplayan olaylara bağlıdır. Bunlar arasında karaciğerin kendi dokusuna ait ya da başka organlardan sıçrayan kanserler en önemli yeri tutar. Halk arasında köpek kisti diye bilinen ekinokok kistleri ve karaciğer apseleri de büyüme nedeni olabilir.

Alkol de karaciğeri büyüten etkenler arasındadır. Alkol ya da başka nedene bağlı olarak tahriş olan karaciğer giderek yağlanmaya ve büyümeye başlar.

Karaciğerin uzamış iltihapları da büyüme nedenidir. Sarılık sonrası iyileşmeyen iltihaplar karaciğerde tahribata neden olabilir. Aslında, sarılık hastalığı olarak da bilinen karaciğer iltihabı (hepatit) sırasında da karaciğer büyürse de, bu tablo önce sarılık olmak üzere başka belirtiler de verir.

Kan dolaşımındaki sorunları da dikkate almak gerekir. Karaciğerden çıkan kan damarları, kalbin sağ kulakçığına ve sağ karıncığına ulaşır. Bu yol üzerinde dolaşımı zorlaştıracak sorunlar ya da kalbin pompalama gücünün azalması da karaciğerde kan birikmesine ve dolayısıyla büyümeye neden olur.

Karaciğerin bir görevi de safra üretmek ve bunu bağırsağa boşaltmaktır. Eğer safra kanallarında bir tıkanma nedeniyle safra akışı bağırsağa ulaşamazsa, karaciğer içinde birikmeye ve aynı kan birikmesinde olduğu gibi büyümeye neden olur.

Görüldüğü gibi karaciğerde büyümeye neden olan hastalıklar çok sayıda. bunların teker teker ele alınarak incelenmesi gerekir. Teşhis için bazen bir doktorun muayenesi yeterli olabilirken, bazen kan tahlillerine, ultrasonografiye ve hatta bilgisayarlı tomografiye gerek olur. Annenizi bir iç hastalıkları uzmanına muayene ettirmenizi tavsiye ederim.

Basur ameliyatsız tedavi olur mu?

45 yaşında bir bayım. Basurun ne olduğunu bilmiyordum. 8-10 yıl önce makatımın iç kısmında fındık gibi bir şişlik belirdi. Tuvaletimi yaparken dışarı çıkıyordu. Bir süre sonra kendiliğinden patladı. Çok kan kaybettim. Doktor, yaptığı kontroldan sonra basur teşhisi koyarak ameliyat yaptı.

5-6 yıl kadar rahattım. Şimdi tekrar basurum var, ancak kanama yok. Şimdi sizden öğrenmek istediğim, ameliyat olmadan yani kan kaybetmeden basuru nasıl iyi ederiz? Kanamayı bekleyip ameliyat olmanın dışında ilaçla iyi olabildiğini de duydum. Bana bir yol gösterin.

A.Kaya/İzmir

Basur ya da tıp dilindeki adıyla hemoroidin tedavi olanaklarını belirtmeden önce, ne olduğu yolunda biraz bilgi vereyim.

Vücudun her tarafında olduğu gibi makatta da, kirli kanı kalbe taşıyan damarlar, yani toplar damarlar vardır. Bu damarlardan bir ya da birkaç tanesinin genişleyip baloncuk halini alması, hemoroidi oluşturur. İçindeki kan nedeniyle genişleyen damar, özellikle dışkılama sırasında daha da gerileceği için ağrı yapar. Bazen, damarın içinde biriken kan pıhtılaşabilir. Baha şiddetli ağrılara neden olur.

Hemoroidin oluşmasında en önemli etken, kabızlıktır. Sertleşen ve makat içinde biriken dışkı, damarlara basınç yapar. Zorlaşan kan akımı, damarın zayıf kısmının balon şeklinde şişmesini sağlar. Hareketsiz yaşantı da, basur oluşmasını kolaylaştırır. Devamlı oturmak ya da uzun süre hareketsiz ayakta durmak zorunda kalmak, bu yönde etki gösterir.

Basur, ağrı yapmanın yanısıra, kanamayla da hastaları rahatsız eder. Kanama, balonlaşmış damarın patlaması demektir. Özellikle çok gerilmiş ya da pıhtılaşmış basurlarda, patlayıp kanamak, hastayı rahatlatıcı bir etki yaratır. Ancak buradan olan kan kaybı bir süre sonra hastada ciddi boyutlara varan kansızlıklara neden olabilir. Hemoroid için en önemlisi, önleyici olabilmektir. Kabız kalmaktan kaçınmak bu yönde çok olumlu etkiler gösterir. Kabızlığı önlemek konusunu, bir süre önce yazmıştım. Eğer okuduysanız yararlanacağınızı umuyorum. Bütün önlemlere rağmen kabızlığı önleyemiyorsanız, müshil etkili bir ilaç kullanmanız gerekecek.

Tedavide en önemli yöntem ameliyatsa da, tek çare değildir. Özellikle ileri boyutlara varmamış basurlar, kortizon içeren fitil ya da merhemlerin ve dolaşım düzenleyici ilaçların kullanılmasıyla giderilebiliyor. Ancak, sonrasında koruyucu önlemleri sürdürmek şartıyla...

Ameliyat için kanama olmasını beklemek de gerekmez. Kesin çözüm almak isteyenler ya da hemoroidleri ileri boyutta olanlar, kan kaybını beklemeden de ameliyat olabilirler. Öte yandan özellikle son yıllarda, ilaç zerkederek kurutmak ya da lastik bant geçirerek boğmak şeklinde bazı yöntemler de kullanılıyor. Size tavsiyem bir cerraha başvurarak tedavi olanaklarını danışmanızdır.