Sağlık

Gündüz TEZMEN

Yaşlılarda ilaç tedavisi

Yaşlılık insan bünyesinin farklı işleme başladığı bir dönemdir. Nasıl ki, insanın çocukluk dönemi ile ilgilenen ayrı bir tıp dalı varsa, yaşlılık dönemine özel durumları ele alıp inceleyen de bir bilim dalı vardır. Sağlık koşullarının iyi olduğu gelişmiş ülkelerde yaşlı nüfus daha fazla olduğu için, geriatri olarak adlandırılan bu bilim dalı, o ülkelerde daha fazla gelişmiştir.

Yaşlıların bünyesinin daha farklı işlemekte olduğunu belirtmiştim. Ancak ben bugün sadece yaşlılarda ilaç tedavisinde dikkat edilmesi gereken hususları ele almak istiyorum.

Görme ve hafıza azalması

Yaşlılarda hafızada ve görmede zayıflama olmaktadır. Bunun sonucu olarak ilaçların ne şekilde alınacağını unutmak ya da şekil ve renk olarak benzeyen ilaçları birbirine karıştırmak şeklinde yanlışlıklar sık olmaktadır. Bu tür yanlışlıklar, gelişmiş ülkelerde bile %50 gibi çok büyük rakamlara varmaktadır. Reçete yazılan yaşlıların %25’i de ilaçların yanlış kullanımı sonucu zarar görmektedir.

Eğer ilaçları alması konusunda kendisine yardım edecek bir kişi yoksa, görünüm olarak birbirine benzeyen ilaçları aynı reçeteye yazmayarak bu yanlışları azaltmak doktorlara düşen bir görevdir.

Emilim azalması

Sindirim sisteminde, yaşlanmaya bağlı birçok değişiklik olur. Bu da ağızdan alınan ilaçların önemli bir kısmının kana karışmaması gibi bir sonuç doğurabilir. Ancak bazı hallerde de sindirim sisteminin hareketlerinin azalması sonucu, içilen ilacın emilmesi için daha uzun bir süre geçeceğinden, tam tersine, daha fazla bir etki de alınabilmektedir.

Metabolizma değişmesi

İlaçların büyük bir kısmı karaciğer ve böbrek tarafından işlenerek atılır. Böbreğin süzme yeteneğinin azalması ve karaciğerin enzimlerindeki azalma ilacın vücutta birikmesi gibi bir sonuç doğurur.

Ayrıca vücut ağırlığı değişmemekle birlikte, yağ oranı artmış, aktif olan hücre sayısı azalmıştır, bu da ilacın vücutta dağılım dengesini etkiler.

Yaşlanma, beyin hücrelerinin tahribine ve beyin yeteneklerinin azalmasına yol açar. Merkezi sinir sistemine etkili ilaçlar, bu yüzden daha dikatli kullanılmalıdır.

Yan etkiler

Yıllar içinde, prostat büyümesi, kalp yetersizliği, göz tansiyonu gibi değişik hastalıklar da edinilebilir. Kullanılacak ilaçlar bu gibi hastalıkların ciddi sorunlar yaratmasına neden olabilir.

Yaşlıların çeşitli nedenlerle ilaç kullanma sıklıkları daha fazla olmaktadır. Ama, görüldüğü gibi bazı riskler de söz konusu olabiliyor. Bu nedenle yaşlılara reçete yazılması halinde önce hekimlerin, sonra da hasta yakınlarının çok dikkatli olmaları şarttır.

OKUR MEKTUPLARI

Mide gazı kalbi sıkıştırır mı?’

Ben 35 yaşında, uzun yol şoförlüğü yapan biriyim. Onikiparmak bağırsağımda ülser var. Bu, yakın zamana kadar bana bir rahatsızlık vermiyordu, sigara ve alkol kullanmadığım için çok sorun çıkartmıyordu. Son zamanlarda midem gaz yapmaya başladı. Zaman zaman yoğunlaşarak devam ediyor. Devamlı oturarak araç kullandığım için gazı çıkartmakta zorlanıyorum.

Bende tansiyon düşüklüğü de oluyor. Mümkün olduğu kadar dengeli beslenmeye çalışıyorum. Bu mide gazı, kalbin çalışmasını etkiler mi? Tansiyon düşüklüğünün mide hastalığı ile bağlantısı var mı?

Turan Satıroğlu - İstanbul

Mide hastalığı ülkemizde çok yaygın olan sağlık sorunlarından biri. Bunun oluşmasında çeşitli faktörler var. Öncelikle bünyenin buna eğilimli olması, daha sonra beslenme alışkanlıkları ve sigara, alkol, aşırı çay kahve gibi bağımlılıklar da rol oynuyor.

Sizin iş yaşamınız da bu yönde olumsuz etki yaratabilir. Devamlı yolculuklar nedeniyle, düzensiz yemek saatleri, her zaman uygun yemeği bulamama, trafik nedeniyle yaşanan stresler midenin çalışmasını bozabilir. Yazımın başından beri, sizin ülseriniz onikiparmak bağırsağında olduğu halde, hep mideden bahsetmem dikkatinizi çekmiş olabilir. Oniki parmak bağırsağı, midenin hemen çıkışında yer aldığı için, birlikte ele alınıp tetkik ve tedavi edilir.

Midede oluşan gaz, karın ile göğüs boşluklarını birbirinden ayıran diyafram zarını yukarı iterek kalbin ve akciğerlerin bulunduğu alanı işgal etmek ister. Bu da kendini çarpıntı ve nefes darlığı şeklinde gösterebilirse de, ne kalpte ne de akciğerlerde bir bozukluğa neden olmaz.Tansiyon düşüklüğünün de mide hastalığı ile bağlantısı yoktur.

Sizin, sistemli bir şekilde mide tedavisine ihtiyacınız var. Bir iç hastalıkları uzmanına muayene olarak ilaçlarınızın ve perhizinizin belirlenmesi yararlı olacaktır.