Sağlık

Gündüz TEZMEN

Çocuğunuz bir şey yutarsa...

Çocukların sürekli olarak çevreleriyle ilişkili olması ve dünyayı tanımaya çalışması anne-babasını mutlu eder. Ancak ağzına soktuğu bir parçayı da yuttuğu zaman panikletir. İstenmeyen bir cisim yutma olayı 6 ay ile 4 yaş arasındaki çocuklarda sık görülür. Özellikle para, taş parçası, çengelli iğne, kabuklu yemişler, oyuncak parçaları gibi küçük, kaygan ve parlak şeyler sıklıkla yutulur.

İşin güzel tarafı, çocukların yuttuğu cisimleri, genellikle kolaylıkla çıkarabildikleridir. Cam parçası ya da iğne bile olsa çoğu zaman hiçbir zarar vermeden dışkıyla atılır. Bu konuda genel kural, eğer yutulan cisim mideye ulaşabiliyorsa, bağırsaklara da geçebileceği ve dışkıyla atılacağıdır.

Eğer çocuğunuzun bir şey yuttuğuna eminseniz ve çocukta herhangi bir sorun görülmüyorsa, yapılacak en iyi şey sakince bekleyip sürekli olarak dışkısını kontrol etmektir. Çocuğa müshil ya da lifli gıdalar vermeyip birkaç gün dikkatlice izlemek gerekir. Eğer birkaç gün beklemeye rağmen yuttuğu cisim çıkmamışsa doktoruyla görüşün.

Çocukta herhangi bir sorunu görülmüyorsa demiştim, eğer aşağıdaki belirtilerden en az biri varsa, acilen tıbbi yardım sağlanmalıdır. Çocukta, ağlamasını ya da konuşmasını engelleyecek tarzda solunum güçlüğü varsa, salyası akıyorsa, yutma güçlüğü varsa, kusuyorsa, göğüs ya da karnında şiddetli ağrı oluyorsa, bu belirtiler soluk ya da yemek borusunun tıkandığını ya da yuttuğu cismin sindirim kanalında bir yere takıldığını düşündürür.

Nefesi tıkanırsa

Yuttuğu cisim, gırtlağını ya da nefes borusunu tıkarsa, nefes almasını zorlaştırır. Tam tıkar ve birkaç dakika içinde çıkarılmazsa, şuur kapanır. Bu çok tehlikeli bir durumdur. Çocuğun nefes alamadığını ve morardığını görürseniz, eğer çocuk küçükse ayaklarından tutarak başaşağı sallamak ve sırtına güçlü şekilde vurmak, daha büyük çocukları da dizinize yatırıp başını aşağı doğru sallamak ve sırtına güçlü darbelerle vurmak yararlı olabilir. Bu arada birileri de acil tıbbi yardım çağırmalıdır.

Yemek borusu da tıkanabilir

Yuttuğu cisim büyükse, yutaktan geçmesine rağmen yemek borusunu tıkayabilir. Eğer çocuğunuzda yutma sorunu ve sürekli salya akması varsa yemek borusunun tıkandığı düşünülür. Acilen tıbbi yardım sağlanmalıdır.

Mideye ulaşmışsa...

Midede güçlü bir asit olduğu için yutulan cisimlerin bazıları eriyebilir. Bazı cisimlerin erimeleri tehlikeli olabilir. Örneğin, saat ve fotoğraf makinelerinde kullanılabilen düğme gibi piller. Bunların bazılarında ciddi tahrişler yaratacak alkaliler, bazılarında da hayati tehlike yaratacak ölçüde cıva vardır. Bu tür bir pil yutarsa derhal bir hastaneye başvurmak ve tercihen endosopik yöntemle, midede erimesine fırsat vermeden çıkartmak gerekir.

Madeni para, taş parçası, plastik oyuncak parçası gibi şeylerde telaşlanmadan 1-2 gün izlemek ve çıkmazsa doktora başvurmak gerekir.

Sakız da sorun yaratabilir. Büyük parça ise bağırsağı tıkayabilir. Sakız yuttuktan sonra kabızlık ve karın ağrısı ortaya çıkarsa bağırsağı tıkadığı düşünülür.

Önlem alın...

Önlem almak, sonradan çare aramaktan, her zaman için daha iyidir. Çocuğu olanlar, yutulması mümkün olan herşeyi ortadan kaldırmalıdır. Madeni para, misket, kopuk düğmeler, çengelli iğne, kürdan, düğme tipi piller ve benzerleri çocukların hiçbir şekilde ulaşamayacağı yerlerde saklanmalıdır. Çocukların giysilerinde düğme varsa, sağlamlığı sürekli kontrol edilmeli gevşeyenler sağlamlaştırılmalıdır. Yeterince büyümeden çiğnemesi için sakız ya da yuvarlak şeker ya da fındık gibi kuruyemiş verilmelidir.

Özellikle 3 yaşına kadar olan çocuklara oynamaları için küçük parçalı oyuncaklar verilmemeli ve oyuncaklarında ayrılabilen küçük parçalar bulunmamalıdır. Eğer kırılma ya da kopma gibi bir nedenle parça ayrıldıysa bu oyuncağı derhal atmalıdır.

Hastanede neler yapılır ?

Nefes borusuna bir cisim kaçtıysa ve siz bunu çıkaramadıysanız, ancak tam tıkamadıysa hastaneye ulaşabilirsiniz. Böyle bir durumda bronkoskop adı verilen bir aletle nefes borusuna girilerek cisim çıkarılır.

Yemek borusunu tıkamış cisimlerle, erimesi halinde tehlikeli olacak midedeki cisimler gastroskop adlı aletlerle çıkarılabilir. Bağırsakların tıkanması halinde genellikle ameliyat gerekir.

Doktorlar muayene ve röntgen gibi tetkik yöntemleriyle durumu tesbit ederek en uygun tedaviyi yapacaktır.

Çocuk sahibi olmak kolay değil, sürekli gözetim altında tutmak ve o an için çok önemli gözükmese bile her türlü önlemi almak çok önemli.