Karaca'nın ölümünden çıkarılacak dersler

CEM Karaca'da da olduğu gibi bir kişinin solunumu ve dolaşımı durursa, solunum ve dolaşım desteği sağlanması için, önümüzde 5 dakika kadar bir zaman var. Bu süre içinde etkili bir yapay solunum ve kalp masajı yapılmadığı taktirde, ne kadar donanımlı bir ambulans gelirse gelsin, ambulansın yapacağı tek şey cenazeyi taşımaktan öte geçmez. Normal oda ısısında 10-15 dakikadan daha fazla süre geçtiği takdirde beyin ölümü gerçekleşir. Bundan sonra kalp çalıştırılsa bile beyin ölümü olduğu için, ortaya çıkacak tablo geri dönüşümsüz bir bitkisel hayattır. Oysa yapılacak etkili kalp masajı ve yapay solunum, beyin ölümünü engelleyeceği için sağlık görevlilerinin ulaşmasına kadar zaman kazandıracaktır.

İLKYARDIMI ÖĞRENİN

Şimdi diyelim ki, Tanrı korusun, çok sevdiğiniz bir kişi kalp krizi geçirdi ve kalbi durdu; siz kalp masajı ve yapay solunum yapmayı bilmiyorsunuz: çağırdığınız ambulansın merkezi sizin evinizle aynı sokakta bile olsa, ne kadar hızlı hareket ederlerse etsinler, bu kadar süre içinde size ulaşmaları mümkün değil. Bu durumda kusurlu olan ambulans mı, yoksa ilk yardımı zamanında öğrenmediğiniz için siz mi?..

Bu gibi durumlar, sadece kalp krizi için söz konusu değildir. Aralarında büyük damarların yaralanmasına bağlı kanamaları ya da şofben veya soba nedeniyle zehirlenmelerin, suda boğulmaların da yer aldığı bir çok acil durumda ambulans gelinceye kadar yapılacaklar çok büyük önem taşımaktadır.

Şimdi ambulans konusuna bir başka açıdan bakalım. Günlük trafik içinde ilerlerken ambulans sireni duyduğunuzda lütfen bir bakın, kaç araç kenara çekilip ambulansa yol açıyor, kaç tane uyanık da açılan yola girip birkaç metre daha ileri gitmeyi kár sayıyor!.. Ara sokaklar iki taraflı park yeri halinde, çoğu zaman dükkanlara mal getirip götüren kamyonetler yolun ortasında durup yolu kapattığını umursamadan, ticaretine bakıyor, öbür tarafta da ölümle yaşam arasındaki kıymetli dakikalar geçip gidiyor.

112 numaralı acil telefonunu ‘‘geyik’’ yapmak için meşgul eden sapıklar da ayrı bir olay.

Bu durumda olayı sadece ‘‘ambulans rezaleti’’ olarak sunmak, en azından yanlış yapmaktır. Çünkü bu tür haberleri okudukça insanların kafasındaki ambulans kavramı, insanlara yardıma koşan, bu nedenle de işlerinin kolaylaştırılması gereken bir ekip olarak değil, işleri ciddi olarak yapmayan vicdansızlar şekline dönüşüyor ve ekip, giderek daha çok sürücüyle, daha çok hasta sahibiyle mücadele etmekten iş yapamaz hale geliyor.

AMBULANSA YOL VERİN

Bunları söylerken ambulans sitemimizin kusursuz olduğunu söylemek istemiyorum. Bu sistemin kusurlarının irdelenmesi düzeltilmesi için gerekir ama popülizm uğruna, evde etkili ilk yardım bilgisinin eksikliği ve ambulans sürücülerinin trafikte karşılaştıkları sorunları ele almadan da olmaz.