Balık sağlıklı bir yiyecek mi?

Ben balık konusunu sormak istiyorum. Bildiğim kadarıyla balık kalp açısından yararlı bir gıda. Yalnız balığın da çeşitleri var. Yağsız ve beyaz etli balıkları mı tavsiye ediyorsunuz?

Hayri KARATAŞ/İSTANBUL

Son yıllarda, özellikle kalp-damar hastalıkları ve beslenme ile ilgili yoğun çalışmalar yapmakta olan Amerika gibi bir ülkede bir doktora gitseniz, size ilk sorulacak soru, ne kadar sıklıkla balık yediğiniz olacaktır.

Balık, sadece kolesterolsüz protein kaynağı olmakla kalmıyor, yapısında bulundurduğu Omega-3 adlı yağ asitleri sayesinde, kalp ve damar sistemi için yararlı etkiler de gösteriyor.

1970'li yılların sonlarına doğru Eskimolarla ilgili yapılan çalışmaların yayınlanması bilim dünyasında çalkantılar yarattı. Aşırı yağlı beslenen Eskimolarda kalp krizleri çok seyrek görülüyordu. Bunun üzerine geliştirilen çalışmalarda, bol miktarda yenilen yağlı balıkların ve balina etinin yapısında bulunan Omega-3 adlı yağ asitlerinin damar sertliğinden koruduğu ortaya konuldu. Omega-3 özellikle soğuk denizlerdeki yağlı balıklarda daha çok bulunuyor. Ülkemizde ithal uskumru adıyla satılan Makarel ve kuzey denizlerinde yetişen somon balığı bu açıdan en önemli kaynaklar. Soğuk kış günlerinde yağlanan hamsi de bu maddeleri çok miktarda içeriyor. Bütün yağlı balıkların yanı sıra yeşil yapraklı sebzelerde, soya fasulyesinde ve fındıkta da bulunuyor.

Düzenli olarak balık yemenin birçok olumlu etkisi var.

- Kandaki yağ düzeyini düşürür: Omega-3 yönünden zengin bir beslenme, kan yağlarının bir türü olan trigliseridlerin kandaki düzeyini düşürür. trigliseridlerin kanda yüksek düzeyde bulunması, damar sertliği ve kalp krizi riskini arttırır. Bu nedenle diyet uygulanmasının yanı sıra balık yağı haplarının kullanılması da olumlu sonuçlar verebilmektedir.

- Damar içinde pıhtı oluşması riskini azaltır: Omega-3 yağ asitleri, doğal antikoagülan (pıhtı önleyici) gibi etki gösterir. Kandaki pıhtılaşma hücrelerinin (trombosit) birbirlerine yapışmasını azaltır, böylece damar içinde pıhtı oluşması ihtimali azalır.

- Tansiyonu düşürür: Omega-3'lerin tansiyon üzerinde de etkisinin olduğu kanıtlandı. Sadece sebze-meyveye dayalı bir diyetle (vejetaryen), balığa dayalı bir diyeti uygulayanların birbirlerine oranlanmalarında, balığa dayalı diyet uygulayanlarda tansiyon yüksekliği olaylarının çok seyrek olduğu görüldü.

Bütün bu yararlı etkileri dikkate alan beslenme uzmanları kalp-damar hastalığından korunmak isteyen herkese balık yemesini tavsiye ediyor. Yağsız yerine, soğuk denizlerdeki yağlı balıkların tercih edilmesi daha önemli. Ancak balığı yağda kızartmaktan kaçınılması da yapılan tavsiyeler arasında yer alıyor.