Doktorunuz internet olamaz!
Sağlık durumunuzla ilgili bilgileri internet üzerinden aratmak çok ciddi sorunlara yol açabiliyor. Sadece yanlış bilgilenme ve tedavi değil, gereksiz, hatta yoğun kaygı, anksiyete gibi sonuçlar ortaya çıkabiliyor. Klinik psikolog Başak Gürtekin Toprak anlattı.
Son araştırmalar Türkiye’de internet kullanan kişilerin arama motorlarından sağlıkla ilgili araştırma yapma oranının yüzde 60’ın üzerinde olduğunu gösteriyor. Bu gerçekten çok büyük bir oran ve birçok riski beraberinde getiriyor. Klinik Psikolog Başak Gürtekin Toprak bu artışta ülkece içinden geçtiğimiz deprem, salgın gibi olumsuz süreçlerin de payı olduğunu söylüyor: “Hepimiz ruhsal olarak derinden etkilendiğimiz süreçler yaşadık. Bu olaylar son derece büyük toplumsal travmalar. Fakat her bir bireyin yaşamsal olaylara verdiği tepki farklı olabiliyor. Sonrasında kişiler kaygılı hale gelebiliyor.” Sağlık kaygısı pandemiden beri birçok kişinin hayatını olumsuz etkiliyor. Ve internetin bu noktada ciddi bir tetikleyici olduğunu da unutmamak gerekiyor. Klinik psikolog Başak Gürtekin Toprak ne yapmamız gerektiğini anlattı:
- Ruh sağlığı uzmanı olarak özellikle kaçınılmasında fayda gördüğüm bir husus: Kendi teşhisini koymak. Bu sadece yanlış bilgiye erişimden kaçınmak ve yaşanan kaygının büyümesiyle ilgili değil. Kişinin kendisini etiketleme eğilimine bağlı olarak çok riskli durumlar yaratabileceği için de son derece sorunlu bir konu.
- İnternette sağlık bilgisi araştırırken bazen basit bir semptom büyük bir kaygı unsuruna dönüşebiliyor ve ruhsal açıdan kişide hasar yaratabilecek bir yıkıma neden olabiliyor. Ayrıca internetteki bilgiler önemli sağlık sorunlarının gözden kaçırılmasına ve tedavide geç kalınmasına da yol açabiliyor.
- Son zamanlarda ‘siberkondria’ (hastalık arama hastalığı) tanısıyla sık karşılaşıyoruz. Bu kişiler yaşadıkları fiziksel semptomla ilgili günlerce, bazen haftalarca devam eden bir adlandırma arayışına girişiyor. Karşı konulamaz bir tekrarla internet üzerinden bilgi akışına kendilerini maruz bırakıyor. Çünkü kendisine tanı koyma arayışı içindeler. Bu da kişide yoğun anksiyeteye neden oluyor.
- Kişiler bu noktada destek almak ya da bir uzmana danışmak yerine internet arayışını sürdürmeye ve bu döngüde kaybolmaya başlıyor. Bazen kaygı düzeyine bağlı şiddetli ataklar, iştah ve uykuda görülen sıkıntılarla şikâyetler artış göstermeye devam ediyor. Bu durum kısa sürede kişileri sosyal yaşam ve günlük rutininden hızla uzaklaştırıyor.
- Sağlık anksiyetesi de sık karşılaştığımız bir durum. Sağlık anksiyetesi temelde hasta olma endişesidir. Özellikle salgın hastalıklar ya da toplumu tehdit eden bir sağlık sürecine maruz kalınmasının ardından akut ya da kronik şekilde karşımıza çıkabiliyor. Bu durum bazılarımızda yoğun düzeyde yaşanıp kronik bir hal alabiliyor.
- Bazen kişinin sağlık durumuna oranla, gerçeklikten uzak bir senaryoya doğru giden yoğun kaygı; basit bir sağlık fobisi olmaktan çıkıp ‘hipokondriyazis’ (hastalık hastalığı) tanısına kadar ilerleyebiliyor.
- İnternet üzerinden sağlık bilgisi arayışınızda önemli bir artış varsa bir klinik psikoloğa başvurmalısınız. Gerekli görülürse psikiyatri uzmanıyla işbirliği sağlanmalı ve bütüncül bir yaklaşımla tedavi planlanmalı.
