Zayıflama zamanı

Danışan: Kilo verebilmek için psikolojik destek almak gerekli midir?
Dr. Başak: Bu, kişiden kişiye değişir. Eğer diyet denemeleriniz hep başarısız oluyorsa veya verdiğiniz kiloları kısa zamanda geri alıyorsanız, bunun için kendinizi suçluyorsanız, kilolarınız sizi mutsuz yapıyorsa, psikolojik destek almak faydalı olabilir.
Danışan: Evet, çok değişik diyetler denedim ama hepsini yarıda bıraktım. Psikolog nasıl yardım edebilir?
Dr. Başak: Daha önceki denemelerinizde başarısız olduğunuza göre, diyet yaparken karşınıza çıkan zorluklarla nasıl baş edeceğinizi bilmiyordunuz. Psikolog, bazı terapi yöntemleriyle size bu zorlukların üstesinden gelmeyi ve zayıflamak için kendinizi motive etmeyi öğretebilir.
Danışan: Zayıflamak için terapi yöntemi mi var?
Dr. Başak: Amerikalı psikolog Dr. Judith Beck, ‘kognitif terapi (bilişsel terapi) ile zayıflama’ üzerine son yıllarda birçok çalışma yaptı ve psikolojik destekle zayıflamanın mümkün olduğunu gösterdi. Günümüzde en çok araştırılan ve depresyon, kaygı bozuklukları gibi psikolojik problemlerde etkinliği ispatlanmış bir psikoterapi yöntemi olan ‘kognitif terapi’ye göre, aklımızdan geçen düşünceler, davranışlarımıza yön verir. Dr. Beck, aklımızdan geçen düşüncelerin yemek yeme davranışımıza da yön verdiği tezinden yola çıkarak, başarılı bir diyet için düşüncelerin değişmesi gerektiğini söylüyor. İsterseniz bir örnekle açıklamaya çalışayım. Şu anda size ‘diyet yapmalısınız’ dediğimde aklınızdan hangi düşünceler geçiyor?
Danışan: “Bu kadar stresim varken diyet yapmanın hiç zamanı değil, karnım da acıktı, çıkar çıkmaz şu köşedeki pastanede bir şeyler yemek istiyorum” diye düşünüyorum.
Dr. Başak: Böyle düşündüğünüz sürece kendinizi diyet için motive hissetmeniz mümkün değil. Peki onun yerine şöyle düşünseydiniz ne hissederdiniz?: “Karnım aç ama zayıflamak da istiyorum. Diyeti şimdi ertelersem ve yememem gereken şeyleri yersem kilo alacağım ve bu beni daha fazla strese sokacak.”
Danışan: O da doğru ama genellikle birinci düşünce baskın çıkıyor.

ZİHİN KASINI GELİŞTİRİN

Dr. Başak: Diyet yapmanızı engelleyen veya yaparken bozmanıza neden olan, birinci düşünceye benzeyen bu tip düşüncelere Dr. Beck, ‘sabotaj düşünceler’ adını veriyor. Kognitif terapi, diyet sırasında ortaya çıkan ‘sabotaj düşünceler’le baş etme yöntemlerini öğretmeyi hedefliyor. Öncelikle diyetinizi sabote eden düşünceleri farkına varmak gerekiyor. Şimdi bir tane daha sabotaj düşüncenizi ortaya çıkarmaya çalışalım. Diyelim diyetinizin üçüncü günündesiniz ve önünüze çok sevdiğiniz ama kesinlikle yememeniz gereken bir yiyecek kondu. Aklınızdan geçen düşünce ne olabilir?
Danışan: “Azıcık yersem bir şey olmaz, bir daha nereden bulacağım.”
Dr. Başak: Evet bu tam bir sabotaj düşünce! Böyle düşünürseniz diyetiniz kesinlikle sabote olur. Bunun yerine başka ne düşünürseniz diyetiniz sabote olmazdı?
Danışan: Çok zor, aklıma bir şey gelmedi.
Dr. Başak: “Azıcık yersem biraz daha yemek isteyebilirim ve diyetimi bozarım, oysa zayıf olmak çok daha fazla istediğim bir şey” diye düşünseniz?
Danışan: O zaman kendime engel olabilirim sanırım. Ama bu şekilde düşünmeyi hatırlamak ve güçlü olmak lazım.
Dr. Başak: Bu gücü kazanabilmek için zihninizi eğitebilirsiniz. Beden kaslarımızı, örneğin karnımızı güçlendirmek için mekik çekerken nasıl tekrar tekrar aynı hareketi yapıyorsak, beynimizdeki bir düşüncenin güçlenmesi için de aynı düşünceyi defalarca tekrarlamamız gerekiyor. Beck buna ‘zihin kası’ diyor ve zayıflamak istiyorsak, zihin kasımızı diyetimizi bozan sabotaj düşüncelere karşı geliştirmemiz gerektiğini söylüyor. Çünkü sabotaj düşünceler otomatik olarak aklımıza ilk gelen, alışık olduğumuz düşüncelerdir. Sizi daha fazla yemeye teşvik eder, yemek yemenize izin verir, bahaneler içerir, güveninizi sarsar ve genellikle “biliyorum ama” şeklinde başlayan düşüncelerdir.
Danışan: Öyleyse en önemli iş, şu sabotaj düşüncelere karşı gelmeyi öğrenmek. Bunun için ne yapmak gerek?
Dr. Başak: Dr. Beck, sabotaj düşüncelerle baş edebilmek için neden kilo vermek istediğinizi kendinize hatırlatmanın çok etkili bir yöntem olduğunu söylüyor. Bunun için bir liste hazırlamanızı, listeyi sık sık ve özellikle sabotaj düşüncelerin ortaya çıktığını fark ettiğinizde ve diyetten sıkıldığınızda okumanızı tavsiye ediyor. Bir az önce de söz ettiğim gibi, amaç, diyete motive edecek düşünceleri güçlendirmek.
Herkesin kilo verme nedeni farklı olabilir. Siz de kendi listenizi oluşturabilirsiniz. Bu listeyi sık sık okursanız, diyetinizi bozan sabotaj düşüncelere karşı koyabilirsiniz ve motive kalabilirsiniz.

Siz neden kilo vermek istiyorsunuz?

- Daha güzel görünmek için
- Daha çekici olmak için
- Daha şık giyinebilmek için
- Daha kolay kıyafet bulabilmek için
- Kendimi daha fazla beğeneceğim için
- Başkaları beni daha fazla beğeneceği için
- Daha genç gözükmek için
- Daha sağlıklı olmak için
- Daha kolay ve hızlı hareket edebilmek için
- Daha enerjik olmak için
- Daha uzun yaşamak için
- Kendime daha fazla güvenebilmek için
- Yaz sezonunda denize girerken kendimden utanmamak için
- Ailemin beni eleştirmesinden kurtulmak için
- Kariyerimi daha olumlu etkileyeceği için
- Daha sosyal olabilmek için
- Eşimle ilişkilerimi düzeltmek için
- Başkalarının önünde utanmadan yiyebilmek için