Problem çocuğunuzda mı sizde mi?

Çocuğum söz dinlemiyor...
Sürekli şikayet edip huzursuzluk çıkarıyor...
İstekleri bitmiyor...
Sırasını beklemeyi bilmiyor...
İsteklerini hep bağırarak ve ağlayarak söylüyor...
Yerinde duramıyor, bazen tehlikeli hareketler yapıyor...
Odası darmadağınık ve hiç toplamıyor...
Çok yaramaz...
Sürekli bir şeyler almak istiyor, almazsam tutturuyor...
Ona bir şey yaptırmam mümkün değil...
Kurallara uymuyor...
Kardeşiyle sık sık tartışıyor/kavga ediyor...
Okuldan şikayetler bitmiyor...
Masada oturup yemek yemiyor...
Arkadaşları ile problem yaşıyor...
TV/Bilgisayar başından kaldıramıyorum...
Davranışları ile beni rezil ediyor...
Uyuması, giyinmesi, banyo yapması her gün problem...
Yukarıdaki şikayetler günümüzde birçok anne-babanın artık neredeyse sıradanlaşmış şikayetleri.
Siz de etrafınızdaki çocukları incelediğinizde yukarıdaki listeden maalesef en az 3-4 tanesini sık sık görebilirsiniz.

DAVRANIŞ PROBLEMİNİN ALTINDA YATAN SEBEPLER

Bunlar sıradan ve tipik çocuk davranışları gibi gözükebilir. Oysa hiçbiri normal davranışlar değil.
Eğer çocuğunuzda dikkat bozukluğu, duygu durum bozukluğu, gelişimsel bozukluk veya bir sağlık problemi yoksa, bunlar davranış problemidir.
Fiziksel ve ruhsal bir problemi olmadığı halde bu şekilde davranan çocuklar, çeşitli nedenlerden dolayı “yanlış” davranmayı öğrenmiştir ve doğru yönlendirildiklerinde tekrar doğru ve toplum kurallarına uygun şekilde davranmayı öğrenebilirler.
Bu davranışların ortaya çıkması ve devam etmesi birçok faktöre bağlıdır:
1- Çocukla ilgili faktörler:
◊ Çocuğun mizacı
◊ Çocuğu karakter özellikleri
2- Anne-baba ile ilgili faktörler:
◊ Anne-babanın kişilik özellikleri/mizaç: Düşük tolerans, olgunluk seviyesi, katı kuralları olması, çabuk kızma
◊ Anne-babanın stres seviyesi
◊ Anne-babanın psikolojik bozuklukları: Depresyon (anne depresyonu ile çocuklarda görülen davranış problemleri arasında güçlü bir bağ olduğu söyleniyor), dikkat bozukluğu, bipolar bozukluk, bağımlılık
3- Ev/aile hayatında ve koşullarında mevcut olan faktörler:
◊ Evlilik içi problemler
◊ Anneanne-babaanne-dede gibi diğer yakın aile üyeleri ile ilgili problemler
◊ Boşanma/ayrı evler
◊ Fiziksel hastalıklar
◊ Ekonomik sıkıntılar, anne-babanın işsizliği:
Bu gibi sorunlar anne-babada kızgınlık, çaresizlik, umutsuzluk gibi duygulara neden oluyor.
Çocukların ihtiyaçlarına karşılık verecek duygusal ve fiziksel kaynaklar olamıyor.
Kendi problemleri ile baş etmeye uğraşan anne-baba, çocukların eğitimine ve disiplinine zaman ve enerji harcayamıyor.
Bu, çocukların daha “zor” olmalarına yol açıyor ve bu da anne-babaların daha da zorlanmaları anlamına geliyor.

KENDiNiZE BU SORULARI SORUN

Çocuklarınız ile problemler yaşıyorsanız ve neden çözemediğinizi anlayamıyorsanız öncelikle kendinize aşağıdaki soruları sorun. Eğer bu sorulara olumlu cevaplar veriyorsanız, öncelikle kendi problemlerinizi halletmeniz gerekir:
1- Herhangi bir sağlık problemi yaşıyor musunuz ve bu durum çocuklarınızla ilişkinizi olumsuz etkiliyor mu?
2- Ailenize yakın bir kişi bir sağlık problemi yaşıyor mu? Onunla vakit geçirmeniz ve enerjinizin çoğunu o kişiye harcamanız gerektiği için çocuklarınıza az zaman ayırmak zorunda kalıyor musunuz?
3- Evliliğiniz içinde problemler yaşıyor musunuz?
4- Finansal problemler yaşıyor musunuz?
5- Aile içindeki diğer bireyler arasında tartışma, kavga, gerginlik oluyor mu?
6- İşyerinizde sıkıntılar yaşıyor musunuz?
7- Psikolojik sıkıntılarınız var mı? (Kaygı, takıntı bozukluğu, depresyon, alkolizm, uykusuzluk, öfke kontrol problemi, dikkat bozukluğu vs.)
8- Eşinizin ailesi ile problemler yaşıyor musunuz?
9- Yeme içmeniz düzenli ve sağlıklı mı, yoksa bu alanlarda problemleriniz var mı?
10- Uyku probleminiz var mı?
11- Hayatınızdaki memnun olmadığınız ama buna rağmen değiştiremediğiniz durumlar yüzünden stres, gerginlik, hoşnutsuzluk, sıkıntı yaşıyor musunuz?
12- Uzun saatler çalışmak zorunda kalıyor ve eve çok geç saatlerde geliyor musunuz?
13- Hayata karşı kızgın, umutsuz musunuz?
14- Spor, hobi, sanat gibi boş zamanlarınızda yapabileceğiniz aktivitelerden uzak mısınız? Kendinize zaman ayıramamaktan şikayetçi misiniz?
15- Aile içindeki sorumluluk ve iş dağılımının adil olmadığını düşünüyor musunuz?
16- Mükemmeliyetçi ve katı mısınız? Beklentileriniz çevrenizdeki insanlar ile ilişkilerinizde problemlere yol açıyor mu?
17- Aile içinde şiddet var mı?

ÇOCUKLA BAŞ EDEMEMEK EBEVEYNDE STRES YARATIYOR

Çocuklardaki davranış problemlerini çözebilmek mümkün ama bunun için anne-babaların çok bilgili ve her şeyden önce ruhsal ve bedensel açıdan çok sağlıklı olması gerek.
Diğer taraftan, çocukları ile baş edemeyen anne-babalar stres, kaygı, kızgınlık, çaresizlik gibi duygular yaşıyor ve bu duyguları yaşarken çocuklarına yardım etme, destek verme gücünü gösteremiyor. Hatta çoğu, çocuklarından uzaklaşıyor, problemleri görmezden geliyor ya da beraber olmaktan kaçınıyor. Doğal olarak bu da çocukların problemlerinin daha da şiddetlenmesine yol açıyor.