İyi bir baba mısınız?

Danışan: Hayatımda ilk defa bu Babalar Günü benim için çok özel.
Dr. Başak: Neden?
Danışan: Çünkü ben babamı çok küçükken kaybettim. Babalar Günü’nün ne zaman olduğunu bile bilmem, ancak gazetede rastlarsam haberim olur. Ama iki ay önce ben de baba oldum. Babalar Günü birden çok önemli oldu! Çok muhteşem bir duyguymuş. Aslında karışık duygular yaşıyorum. Hem çok mutluyum hem de çok kaygılı.
Dr. Başak: Neden kaygılısınız?
Danışan: İyi bir baba olabilir miyim? Oğluma karşı nasıl davranmalıyım? Ona nasıl destek olmalıyım? Hiç bilmediğim bir yoldan gidiyor gibi hissediyorum. Yanlış yapmaktan korkuyorum.
Dr. Başak: Bütün bu duyguları yaşamakta çok haklısınız. Çocuklar hayatımıza kullanım kılavuzları ile girmiyorlar. Onları en iyi şekilde yetiştirmek için neyin doğru neyin yanlış olduğunu bilememek sadece babaları değil anneleri de kaygılandırıyor.
Danışan: Keşke ‘kullanım kılavuzu’ olsa gerçekten. O zaman insan bu kadar endişelenmez herhalde. Herkes çocuğu için en iyisini ister ama hayat öyle karışık ki, onun için en iyisi nedir, ona nasıl en iyi eğitimi veririz, onu nasıl mutlu ederiz diye düşünmekten bazen işin içinden çıkamıyorum. Peki sizin tavsiyeleriniz var mı? Nelere dikkat etmeliyim? Neler çok önemlidir çocuk yetiştirirken? İyi bir baba nasıl olunur?
Dr. Başak: Sanırım anahtar kelime, fedakârlık. Annelik nasıl fedakârlık gerektiriyorsa, babalık da aynı derecede fedakârlık gerektirir. Çocuklarının ihtiyaçlarını en öne koyup bunun için gerekli fedakârlıkları yapan baba ‘iyi baba’ olmanın en önemli şartını yerine getirmiş olur. Hayatınıza çocuk girdiğinde, daha az uyumak, daha az yiyip içmek, daha az televizyon seyretmek, arkadaşlarla daha az eğlenmek, daha az çalışmak, daha az kendinize vakit ayırmak gerekebilir. Bunların hepsi fedakarlık ister. Bir erkeği baba yapan da bu fedakârlıklardır.

TEK İSTEKLERİ BERABER ZAMAN GEÇİRMEK

Her ailenin yapısı, her çocuğun ihtiyaçları, her babanın kişiliği, kültürel yapısı farklı olsa da bazı genel önerilerde bulunabilirim.
1. Onunla zaman geçirin. Bilimsel araştırmalar, babalarıyla daha fazla vakit geçiren çocukların, daha az vakit geçiren çocuklarla karşılaştırıldığında, daha sosyal olduğunu, kendilerine daha fazla güvendiğini ve akademik olarak daha başarılı olduğunu ve daha uzun yıllar eğitim aldığını söylüyor. İşten eve gelince yorgun olduğunuzu biliyorum ama onunla ilgilenebileceğiniz, onu tanıyıp ona bir şeyler öğretebileceğiniz başka zamanınız yok. Doğduğu günden itibaren onunla ilişki kurmak için zaman ayırın ve bunun için çaba gösterin. Unutmayın ki çocukların babalarından tek istediği, beraber zaman geçirmek.
2. Beraber yaptığınız tek şey televizyon seyretmek olmasın. Onunla oyunlar oynayın, ona kitap okuyun, hikayeler anlatın. Küçük çocuklarla yere oturup oyunlar oynayarak, daha büyüklerle güncel konulardan sohbet açarak, konuşmaya ve iletişim kanallarını hep açık tutmaya çalışın.
3. Hafta sonlarınızı beraber geçirmek için aktiviteler planlayın. Ortak yaptığınız hobileriniz olsun.
4. Çocuğunuzun yapmasını istemeyeceğiniz şeyleri siz de yapmayın. Ona doğru bir model olun. Çocuğunuzun sigara içmesini istemiyorsanız onun yanında içmeyin. Sadece ona iyi örnek olmak için değil, sigara dumanı ona zararlı olduğu için de içmeyin. Alkol kullanmasını istemiyorsanız siz de onun yanında kullanmayın, onu özendirmeyin. Çok televizyon seyretmesinden şikayetçiyseniz siz de bütün zamanınızı televizyon karşısında geçirmeyin. Spor yapmıyor diye üzülüyorsanız onunla spor yapın. Beslenmesini beğenmiyorsanız siz de zararlı yiyecek ve içeceklerden uzak durun, eve getirmeyin.
5. Eşinize yardım edin. Özellikle bebek bakımında ve çocuklar küçükken annenin çok fazla yardıma ihtiyacı olur. Bir babanın yapamayacağı tek şey emzirmektir, onun dışında bütün bebek bakımını eşit olarak anneyle paylaşabilir. Altını değiştirmek, yıkamak, biberonla beslemek, uyutmak, gece uyandığında kalmak bir babanın da yapabileceği şeylerdir. Hatta, çocuğunuzla iyi bir ilişki kurmak için, bunlar kaçırmamanız gereken fırsatlardır.

SABIRLI OLUN, ŞEVKİNİ KIRMAYIN

6. Çocuğunuzun annesine saygılı olun. Çocuğunuzun önünde kavga etmeyin. Fikir ayrılıklarınızı onun önünde çözmeye çalışmayın. Oğlanlar, kadınlara nasıl davranılacağını, babalarının eşleriyle ilişkilerini gözleyerek öğrenir. Babasının annesine saygı ve sevgi gösterdiğini gözlerse, o da eşine saygı ve sevgi gösterecektir. Kızlar da, erkeklerin kendilerine nasıl davranması gerektiğini babalarını gözleyerek öğrenirler. Siz annesine saygı ve sevgiyle davrandığınızda, kızınız da beraber olacağı erkekte bunu arar.
7. Çocuğunuzun annesine sadece çocuğun yanında değil her zaman iyi davranın, ona destek olun, onunla ilgilenin. Unutmayın ki anne mutu olduğunda çocukları da mutlu olur.
8. Öfke kontrolü problemi yaşıyorsanız, kendinizi tutamıyorsanız, sinirlendiğinizde sözel veya fiziksel saldırganlık gösteriyorsanız, kesinlikle profesyonel yardım alın. Ne çocuğunuz ne de eşiniz bu tip saldırılara maruz kalmalıdır. Fiziksel veya sözel saldırılar, çocuğunuzun psikolojisinde derin yaralar oluşturur.
9. Çocuğunuzun özgüveninin gelişmesine destek olun. Bunun birçok yolu var ama en önemlisi, hatasını yüzüne vurmak, aşağılamak yerine, hata yaptığında doğruyu öğretmek için yanında olmaktır. Başkalarının yanında onu eleştirmeyin. Kendisini değerli bulması için, onu değerli bulduğunuzu hissettirin. Yapamadıklarını değil yapabildiklerini konuşup ona cesaret verin. Onu övün, onunla gurur duyduğunuzu sık sık dile getirin.
10. Hiçbir çocuk kötü değildir. Yanlış yaptıkları, yanlış öğrendikleridir. Doğrusunu öğretmek sizin göreviniz.
11. Sabırlı olun. Öğretmek zaman zaman zor olsa da sabırla yaklaşın, onun şevkini kırmayın. Çocuğunuzun hiçbir şey bilmediğini ve her şeyi sizden öğrendiğini unutmayın. Öğrenmek her çocuk için ayrı bir süreçtir, onu başkalarıyla kıyaslamayın.
12. Ona sarılın. Bazı babalar çocuklarına sevgilerini gösteremezler oysa çocukların buna çok ihtiyacı vardır. Sözle sevginizi göstermenin yanında fiziksel yakınlık da çok önemlidir. Çocuklar sadece annelerinin değil, babalarının da onlara sarılmalarına ihtiyaç duyarlar. Şefkatle dokunulmak, çocukların hem fiziksel hem de psikolojik gelişimi için şarttır.
13. Çocuğunuza para yönetimini öğretin. Bir hedefe ulaşmak için para biriktirmenin önemini, paranın ne çok önemli ne de çok önemsiz olduğunu, kendi değer yargılarınız çerçevesinde öğretin. Babanızdan öğrenmediğiniz, ama ‘keşke öğrenseydim’ dediğiniz ekonomi dersleri yok mu?
14. Çocuğunuzun eğitimiyle, sağlığıyla, sosyal hayatıyla ilgilenin. Tüm sorumlulukları anneye bırakmayın.
15. Çocuğunuzu işyerinize götürün, onunla işinizle ilgili konuşun. Ne yaptığınızı, işyerinizdeki sorumluluklarınızın ne olduğunu, kimlerle çalıştığınızı onunla paylaşın. Bu işi yapabilmek için nasıl eğitimler gerektiğini, nasıl tecrübeler edindiğinizi anlatın. Sizi tanıması için ona fırsat verin.
16. Sizinle ne yaptığını hatırlamasını isterdiniz? Onunla rutin olarak yaptığınız bir aktivite var mı? ‘Ben küçükken babam beni balık tutmaya götürürdü’ veya ‘babamla pazar günleri kahvaltı hazırlardık’ gibi bir hatıranız olsun.
17. Zaman zaman çocuğunuzun gözlerinin içine bakıp ona sorun: ‘Nasılsın?’, ‘Mutlu musun?’, ‘Her şey yolunda mı?’, ‘Senin için yapmamı istediğin bir şey var mı?’