Gençlerle cinsel hastalıkları ve korunmanın önemini konuşun

Seks konusunda yapılan konuşmalar, risklerin, tehlikelerin, zararların tartışılması, gençlerin riskli davranışlar göstermesini engelliyor.

Danışan: Kızım 18 yaşında, üniversiteye gidiyor. Çok akıllı, çok çalışkan ve sorumluluklarını bilen bir genç kızdır. Bu yıl bir erkek arkadaşı oldu. Biliyorum ki çoğu arkadaşının erkek arkadaşı var ve bazılarının aralarında cinsellik yaşayan da var. Evlilik öncesi seks bizim nesil için kolay kabul edilecek bir şey değil. Ama şimdinin gençliği bizim nesilden çok farklı. Onlar için çok doğal. Ben nasıl bir tutum içine girmeliyim bilemiyorum. Konuşmalı mıyım, çok mu erken karar veremiyorum.
Dr. Başak: Kesinlikle konuşmalısınız. Çoğu anne-baba için cinsellik, çocuklarıyla çok rahat konuşabildiği bir konu değil. Maalesef bu nedenle cinsel eğitim de veremiyorlar. Bunun birkaç nedeni var; ne ölçüde veya ne zaman bilgilendirmenin doğru olacağını bilemeyebilirler, konuşulursa çocuğun aklına seksle ilgili düşünceler sokacaklarını sanabilirler, ‘yüz-göz olmak’ istemeyebilirler ya da anne veya babanın bu konuyla ilgili tabuları vardır.
Danışan: Ben de yanlış bir şey söylemek istemiyorum. Gençler arasında seks çok yaygın mı?
Dr. Başak: Ülkemizde cinsellik, aileler içinde konuşulmadığı gibi, bilimsel araştırmalara da pek konu olmuyor. Bu nedenle gençler ve seks konusunda edinilen istatistiki bilgiler, çoğunlukla Avrupa veya Amerika kaynaklı. İnsan biyolojisi ve psikolojisi, evrensel metotlarla incelenerek evrensel sonuçlar doğurabilir, bu nedenle bu ülkelerde yapılan araştırmalardan edinilen bilgileri, kültürel normları da göz önünde tutarak kullanabiliriz.
Birçok ülkede gençlerin cinsel davranışlarını inceleyen araştırmalara göre, çevre, sevgilinin yaşı ve aile desteği, gençlerin sekse yaklaşımında önemli rol oynuyor.
Örneğin; Amerikan Halk Sağlığı Kurumu’nun 17 lisede, 950 genç ile yaptığı bir araştırma sonunda, öğrenciler arasında seks yapmayı tercih edenlerin “Herkes lise 2. sınıfa gelene kadar mutlaka seks ile tanışmıştır”, “Arkadaşlarım da mutlaka seks yapmıştır” şeklinde bir inancının olduğu, oysa aslında sadece yüzde 30 öğrencinin seksle tanışmış olduğu ortaya çıktı.
Danışan: Demek birbirlerini yanlış etkiliyorlar.

KIZLARIN YAŞI KÜÇÜLDÜKÇE PARTNERİNİN YAŞI BÜYÜYOR

Dr. Başak: Araştırmacılara göre, bu yanlış inanç ve abartma, onların seksüel davranışları üzerinde önemli bir rol oynuyor.
Danışan: Erkekler ve kızlar arasında fark vardır herhalde.
Dr. Başak: Evet, genç kızlar ve erkeklerin seksle ilgili tutumlarında değişiklikler gözleniyor. Ama işin asıl önemli kısmı; kızlar için, beraber oldukları kişinin yaşı, önemli bir risk faktörü. Kızların yaşı küçüldükçe partnerinin yaşı büyüyor.
Danışan: Küçük kızları kandırmak daha kolay tabii.
Dr. Başak: 4 bin 200 kız üzerinde yapılmış başka bir araştırma, 12 yaş civarı seks yapan kızların çoğunlukla kendinden 5-6 yaş büyükler ile beraber olduklarını gösteriyor. Erken yaşta yapılan seks, alkol, uyuşturucu, intihar girişimleri, hamilelik, okul bırakma gibi başka davranış problemlerini de beraberinde getiriyor.
Danışan: Benim bir de oğlum var, daha 14 yaşında gerçi, onun için de endişelenmeli miyim?
Dr. Başak: Genç erkekler için de farklı riskler var.
Birçok genç erkek, henüz hazır olmasa da, seks yapmak için kendilerini baskı altında hissediyorlar. Araştırmalar, üç oğlandan birinin seks konusunda, özellikle erkek arkadaşları yüzünden baskı altında hissettiklerini bildiriyor.
Aynı baskıyı alkol, sigara ve uyuşturucularla ilgili de hissediyorlar. Bunun yanında çocukların aileleriyle iletişimleri arttıkça, cinsel konulardaki problemlerin ortaya çıkışı azalıyor.
Seks konusunda yapılan konuşmalar, risklerin, tehlikelerin, zararların tartışılması, gençlerin riskli davranışlar göstermesini engelliyor.

KONUŞMAKTAN KAÇMAYIN

Danışan: Şimdi ben çocuklarla konuşmak istesem onlar istemeyecek, utanacak, biliyorum.
Dr. Başak: Onlar kaçabilir ama anne-babalar, seks konusu gündeme gelince çocuklarından kaçmamalı. Çocuklar kulaktan dolma veya okuyarak, seyrederek belli bir bilgi ediniyor elbette ama bu bilgiler, gerçek duygular ve tecrübeler işin içine girince, sığ ve yetersiz kalıyor. Oysa konuşunca, istenmeyen hamilelik, cinsel hastalıklar veya psikolojik zorluklar için eğitim vermiş, önlem almış oluyorsunuz. Anne-babalar, her çocuğun risk altında olduğunu düşünerek, çocukların seks eğitimi konusunda daha aktif bir rol almalı.

ONA KORUNMADAN YAPILAN SEKSİN RİSKLERİNİ ANLATIN

Danışan: Her çocuğun risk altında olduğunu söylediniz. Ben işin o boyutunun hiç düşünmemiştim.
Dr. Başak: Seks eğitimi sadece insan vücudunu ve biyolojisini anlatmakla sınırlı kalmamalı. Biraz önce de söylediğim gibi çocuklar bu bilgilere artık kolayca ulaşabiliyorlar. Onlar, meraklarını, ihtiyaçlarını, aşklarını veya hayal kırıklıklarını anne-babalarıyla paylaşabilmeli. Fikirlerini ve duygularını açıkça ifade edebilmeli, seks konusundaki tutumlarını açık açık konuşarak şekillendirmeli.
Anne-baba, ergenliğe girmiş çocuklarına seks konusunda ne planladıklarını sormaktan çekinmemeli.
Neyi, niye istediğini bilmeyen çoğu genç ilk tecrübesini “istemeden oldu” veya “arkadaşım zorladı” şeklinde açıklıyor. Bu da onların, aslında tercih yapabilecek kadar bir bilinç oluşturmadıklarının önemli bir işareti. “Birden oluverdi” şeklinde açıklamalar yapan çoğu gencin, bilinçli ve planlı olmadıkları için, çoğu zaman korunma fırsatı da olmuyor.
Ya da korunma talebinden utanıyor. Çünkü çoğu genç, korunmanın önemini kavramıyor ve önemsemiyor.
İstenmeyen hamilelikler sonucunda ortaya çıkan biyolojik ve psikolojik riskleri, korunmadıkları zaman cinsel hastalıklara açık olduklarını, cinsel hastalıkların ne kadar yaygın olduğunu, bazı cinsel hastalıkların bir kez bulaştıktan sonar ömür boyu geçmediğini, 17-18 yaşındaki kız veya erkek arkadaşının da taşıyıcı olabileceğini bilmiyor.
Özet olarak, evinizdeki gencin seks yapıp yapmadığı tek önemli konu değil, bunun için endişelenmek, onunla seks konusunu konuşmaktan çekinmek yerine, korunmadan yapılan seksin risklerine yönelik bir konuşma yapmanızı öneririm. Bu onun fiziksel ve psikolojik sağlığını korumak için çok daha önemli.