Çocuklarımız politika hakkında ne biliyor?

Danışan: Çocuklarımın daha entelektüel, daha bilgili olmalarını istiyorum. Sosyal olayları, politikayı çok fazla takip etmiyorlar. Onların bu konulara ilgi duymalarını nasıl teşvik edebilirim?
- Dr. Başak: Bunun en iyi yolu, güncel konuları evde sık sık konuşmaktır. Gündemde yer alan konular hakkında yaşlarına uygun basit sorular sorarak sohbet açabilirsiniz. Örneğin bu hafta Amerika başkanını seçti. Bu konudan yola çıkarak çocuklarınıza seçim kavramı ile ilgili birçok yeni bilgi öğretebilirsiniz. Yarın 10 Kasım, Atatürk’ün ölüm günü. Birçok yerde anma töreni düzenlenecek, 10 Kasım’ın Türk halkı için niye özel bir gün olduğunu konuşabilir. Böyle özel günler, o tarihte yaşananları öğretmek, bilgilerini pekiştirmek, politikadan bahsetmek için iyi fırsatlardır.
Danışan: Bu konuları açınca çabuk sıkılıyorlar. Ben de küçükken ilgilenmezdim. Politikayı biraz sıkıcı bulduğumu söylesem yalan olmaz.
- Dr. Başak: Hangi yönünü sıkıcı buluyorsunuz? Çünkü siz sıkıcı bulursanız, çocuklarınızla bu konuları eğlenceli veya angaje edecek tarzda konuşmanız güç olur.
Danışan: Olabilir, küçükken kimse bize bu konuları öğretmeye, sevdirmeye çalışmadı ki. Tam tersine, soru sorduğumuz zaman susturulduk. Politika deyince aklıma gelen; televizyonda saatlerce konuşan adamlar, onları seyreden annem-babam. Halen bu tip programlar seyretmekten hoşlanmam.
- Dr. Başak: Politika üzerine yapılan konuşmaları dinlemek birçok kişiye ilginç gelmeyebilir. Diğer taraftan gündemde yer alan olayları takip edebilir, sosyal kavramları, değişik düşünceleri araştırabilir ve aile olarak bunları aranızda tartışabilirsiniz. Çocuklarınızın ve eşinizin size uymayan fikirleri olduğunu keşfedebilirsiniz. O zaman da desteklemediğiniz bir görüş karşısında nasıl bir tutum sergilenmesi gerektiğini çocuklarınıza öğretmiş olursunuz.
Danışan: Çocuklarla politika üzerine hiç konuşmuyoruz. Kaç yaşında başlamamız gerekiyor?
- Dr. Başak: Paylaşım, adalet, dürüstlük gibi temel konular üzerine çocuklar okula başlar başlamaz konuşmaya başlayabilirsiniz. Çünkü o yaştaki çocuk yeni bir sosyal düzen içine girer ve bütün bu kavramları aktif olarak yaşamaya başlar. Yeni kurallar öğrenir, otoritenin ne olduğunu ve niye uyulması gerektiğini keşfeder. Sorumluluklarını, kişisel haklarını bu yaşlarda öğrenmeye başlar. Bunlar çok temel ahlaki değerlerdir. Bunlar oturmadan toplum içinde uyumlu bir birey olamaz. Sizin çocuklarınız kaç yaşlarında?
Danışan: Kızım 8, oğlum da 14 yaşında. Peki bu yaştaki çocuklarla hangi politika konularını konuşabiliriz?
- Dr. Başak: 8 yaşındaki çocukların iletişim becerileri ve soyut düşünme kapasiteleri iyice gelişmiştir. Bu nedenle karmaşık hikayeleri dinleyebilir ve kendi görüşlerini kolayca ifade edebilirler. Arkadaşlıklar, sosyalleşme, grup içinde bulunma, bu yaşta önem kazanmaya başlamıştır. Konuları hikayeleştirerek, bazen resim çizerek bazen oyuncaklarla canlandırarak anlatmak iyi bir yöntem olabilir. Amaç onların merakını uyandırmak ve onları soru sormaya teşvik etmek. Ders anlatır gibi anlatırsanız sıkılabilirler.
Danışan: 14 yaşındaki
oğlum için de aynı şeyler geçerli
herhalde.
- Dr. Başak: Oğlunuzla konuşurken ergen olmanın özelliklerini de hesaba katmak gerek. Bu yaşlardaki çocuklar başkalarının görüşlerine ve önerilerine çok açıkken, bir yandan da kendilerine ait fikirler geliştirme sürecine girerler. Bu nedenle sosyal, politik, ahlaki, dini birçok konuda soruları olacaktır. Sizinle bu konuları konuşma ve tartışma, bazen de size itiraz etme ihtiyacı duyacaklardır. Hormonlardan dolayı duyguları daha yoğun ve dalgalı olacaktır. Arkadaşlarının davranışları, inançları ve tutumları bu yaşlarda daha etkili olur. Kendilerini bir gruba ait hissetme ihtiyacı duyacakları için onlar gibi olmak isteyebilirler. Birden vejetaryen olmak ya da birden ailenin hiç dinlemediği tarzda müzikler dinlemeye başlamak çok sık karşılaşılan durumlardır.
Danışan: Hangi kavramlar üzerine konuşmamızı tavsiye edersiniz?
- Dr. Başak: Gazeteyi açtığınızda karşınıza çıkan birçok olay ve kavramı konuşabilirsiniz. Bununla beraber; özgürlük, demokrasi, insan hakları, dinler ve mezhepler, terörizm gibi temel ve evrensel konular hakkında fikir oluşturmaları için yaşlarına uygun bilgiler de verebilirsiniz.
Danışan: Bunlar bizim hiç konuşmadığımız konular. Bunun yanında dedesi ne zaman bize gelse desteklemediğimiz parti konusunda çok fazla olumsuz konuşmalar yapıyor. Hatta eşimle babası arasında, bazen kavgalara dönüşen tartışmalar oluyor. Bence bizim çocuklar onları duyunca siyaset konularından iyice  korkup uzaklaşıyorlar.
- Dr. Başak: Bu da önemli bir nokta. Biraz önce de bahsettiğim gibi, bize uymayan fikirlerin olabileceğini de, bu fikirlere sahip kişiler karşısında nasıl davranmaları gerektiğini de aile içinde öğreniyorlar. Çocukluk çağında bu tolerans öğretilmezse, kendilerine uymayan kişilere karşı öfke ve nefret besleme olasılıkları daha yüksek olur.

Onun görüşlerine saygı gösteren

Danışan: Başka ne önerirsiniz...
1- Özgürlüğün anlamını konuşun.
2- Nasıl bir ülkede yaşamak istediklerini, bunun için ne yapmaları gerektiğini onlarla tartışın.
3- Anayasanın ne olduğunu, nelerden bahsettiğini anlatın.
4- İnsan haklarından çocuğunuzun ne anladığını, kendi haklarının farkında olup olmadığını araştırın.
5- Görüş ayrılıklarının olabileceğini bunların saygı çerçevesinde konuşulması gerektiğini öğretin.
6- Kızların da politika içinde yer almasının önemini, kadınların rolünü vurgulayın.
7- Soru sormaya, fikirlerini ifade etmeye teşvik edin.
8- Tolerans, demokrasi, hukuk, din, maneviyat gibi soyut kavramları anlamasına yardım edin.
9- Ahlaki kuralları öğretmeye erken yaşta başlayın.
10- Yeni fikirlere, görüşlere açık olmasını destekleyin.
11- Dünyanın siyasi yapısı üzerine, ülkelerin birbirleri ile ilişkileri üzerine konuşun.
12- Yönetimler ve meclis, senato gibi sistemler hakkında bilgilendirin.
13- Ülkemizin ve diğer ülkelerin tarihlerini sohbetlerinize katın.
14- Çocuğunuzun görüşlerine saygı gösterin. Böylece o da başkalarının görüşlerine saygı göstermeyi öğrenir.
15- Medyada yer alan, gündemi oluşturan önemli haberleri mutlaka evde konuşun.

NOT: Psikoterapi diyalogları, yaşanmış hikayelerden esinlenilerek, psikoterapi sürecinde kullanılan yöntemlere örnek oluşturmak amacıyla yaratılmıştır. İçeriği psikolojideki bilimsel gelişmelere paralel olmakla beraber genel bilgilendirme ve tavsiye niteliğindedir.