Newyork Newyork

Doğan ULUÇ

Cebi delik milyonerler

WALL Street'in ünlü tahvil şirketlerinden birinde ekonomist olarak çalışan genç adam süper zenginlerin ‘meteliksiz’ olduğunu söylüyor. Zengin, hem de süperi nasıl meteliksiz olur? ‘Bizim yönetim kurulu başkanının ofisine birisi gelip, lüks dubleksimi cebinde en çok nakit parası olana satacağım’ derse bu daire, sekreter, santral memuresi veya tesadüfen mektup teslimi yapan postacının üstünde kalır. Patronun cebinden bir kaç doları aşkın para çıkacağını sanmam.'

‘Süper zenginler para taşımaz’ diyen genç ekonomist Wall Street'te banker, yatırımcı, tahvil borsacıları, bilgisayar zenginlerinin bol sıfırlı servetlerinin hep hisse senetlerinde yattığını belirtiyor.

Hayli gerçek payı var bu beyanda. Konuştuğum bazı zenginler evden işe limuzinle geldiklerini, öğle yemeğinin ofisin özel mutfağında hazırlandığını, kulüp ve lokantalarda ise kredi kartıyla ödeme yaptıklarını söylediler. Giyim, kuşam gibi alışverişlerini genelde eşleri yaparmış. Bankaya gidip nakit para çekmeleri de çok ender oluyormuş.

Dünyanın en zengin adamı Bill Gates'e de onuruna düzenlenen yemekli toplantıdan sonra cüzdanında kaç para taşıdığını sorduğumda ‘Bir kaç dolar’ demiş, daha sonra ceplerini karıştırıp ‘Üstümde para yok’ diye eklemişti.

Bill Gates ve sonradan türeme yeni ama mega zenginlerin lokantada hizmet eden garson, bavullarını taşıyan hamal, giriş-çıkışta kapısını açan kapıcının avucuna katlanmış kağıt para sıkıştıran eski zenginlere benzer tarafı yok. Son on yılda mantar gibi türeyen bu yeni zenginlerin görünümü de ayrı bir konu. Bilgisayar teknolojisinde patlama sonucu bir gecede yüzlerce milyon dolar servet yapan saçı tarak görmemiş program üreticilerin tişört, soluk blucin, kirli Nike tenis ayakabılı haline bakınca cebinden bir sandviç parası çıkmayacağı akla geliyor.

Oysa bir dönemde Amerika'daki Türk zenginler listesinin tepesindekilerden The Kent Corp.'un sahibi Muammer Öztekin kupon kumaştan ısmarlama takımları, ipek gömlekleri, krokodil iskarpinleri, göz kamaştıran saatleri mesleğini söylemeden servetini ifşa ederdi. Giyimini Londra'dan Paris'e özel terzilerin hazırladığı Ahmet Ertegün de öyle. Geçen yıl sonunda dolar milyarderliğine yükselen Prof. Kenan Şahin ise mütevazı yaşam stilini yansıtan gösterişsiz ama rahat kıyafetleriyle iki sınıf arasında yer alıyor.

Yeni ve eski zenginlerden söz ederken yaşam hedeflerinde de ilginç yönler ortaya çıkıyor. Goldman Sachs Grubu yöneticilerinden Peter Kiernan bir partide tanıştığı üniversiteden yeni mezun bir gencin ‘Kent göbeğinde dubleks, tenis kortlu yazlık, bir kaç BMW kafi değil. Amacım 30 yaşıma basmadan özel uçak filosuna sahip olmak’ dediğini naklediyor. 890 milyon net serveti olan borsacı Nelson Peltz ‘Bu rakama ulaşmak için yıllar harcadım. Şimdi çevreme bakınca bir-iki yılda 3-4 milyar dolar yapan gençleri görüyorum. Herhalde sandığım kadar becerikli değilmişim’ diye konuşuyor.

Paradan bahsederken bu ülkenin göz kamaştıran rakam cümbüşüne değinmemek mümkün değil. Amerika'da serveti bir milyar doların üstünde 267 kişi var. Serveti 10 milyon doların üstünde olan ailelerinin sayısı ise 350 bin. Tişört, blucinli yeni zenginler sayfiye evlerine 5-10 milyon dolar, Fifth Avenue'de pırlanta nikah yüzüğünü bir milyon doları göz kırpmadan ödüyorlar.

Milyoner sayısı saat başı artan ülkede yoksul, düşkünlerin durumu ne ? New Jersey'de Elijah's Promise adlı cemiyetin köşe başında kurduğu sıcak çorba ve ekmek servisi için her sabah yüzlerce yoksul kadın, erkek ve çocuk kuyruğa giriyorlar. Bağışlarla işgören Elijah's Promise de para sıkıntısına düşüyor. Çorba mutfağının yaşamasını sağlayacak 250 bin doları toplamak için süper zenginlere mektup, faks göndermişler. Bir kaç hafta sonra Elijah's Promise önünden geçeceğim. İnsan kuyruğu görmek ilk kez beni mutlu edecek.