Yolda yazılan kitap

Bu soruların yanıtı evetse, size güzel bir kitap tavsiye edeceğim: Buket Uzuner’in Yolda kitabını.
Kitabın adı birçok kitap ve edebiyat severe Jack Kerouac’ın Yolda’sını anımsatacaktır.
Yolda’nın Yolculuğu başlıklı Sunuş yazısı, kitabın doğuş nedenini, esinlenme kaynaklarını içermesi bakımından okuru kitaba hazırlıyor:
“Gezginler, şairler ve yalancılar, işte aynı anlama gelen üç sözcük!” (Richard Brathwaite)
“Seyahat, seksten ve dans etmekten sonra insanların hayatta en fazla zevk aldıkları fiziksel aktivitedir.
İstanbul - New York arasındaki on bir saat uçak üzerine üç saate yakın da New York - Hudson tren yolculuğundan sonra, soğuk ve yağmurlu bir gece yarısı, tek başıma daha önce hiç bilmediğim küçük bir kasabanın kapkaranlık ve tamamen boş tren istasyonunda, yüzünü hiç görmeden internetten haberleştiğim koloni yöneticisi D.W.’yu beklerken bir yandan yağmurun ve ıssızlığın sesini dinliyor, aklı başında (!) herkesin sıcacık evinde, güvenli yatağında olmak isteyeceği o zaman parçasında benim hâlâ yollarda olmaktan böyle yabanıl ve marazî zevk alışımın nedenlerini artık didiklemeden keyfini sürüyordum.”
Buket Uzuner, kitabın müsebbibinin Gabriel Garcia Marquez’in On İki Gezici Öykü’sü olduğunu açıklıyor.
Yalnız arada bir farka değiniyor yazar. Marquez, Avrupa şehirlerinde Latin Amerikalıların başına gelenleri anlatıyor, Uzuner ise yolda rastladığı, birlikte seyahat ettiği yabancıları.
“Hikâyelerdeki (biri hariç) bütün gerçek isimleri değiştirdiğimi bilmenizi isterim. Biri hariç, çünkü o, ünlü yazar Juan Goytisolo’yla yaptığım on beş dakikalık bir araba yolculuğunun hikâyesidir ve orada da zaten yazarın muhteşem kitaplarından ve etkileyici düşüncelerinden birebir yararlandığımı göreceksiniz.”
Sunuş’un son cümlesi, yazarın gezi severliği konusunda en küçük şüphe bırakmıyor okurda:
“Kendimi bildim bileli en iyi hissettiğim ruh durumum hep yolda oldu. Kendi içimde ve dışımda yola çıkmayı, yollarda olmayı, yola düşmeyi ve yola varmayı ben hep çok sevdim.”
Buket Uzuner’in yolda yazıları, rastlantıdan üretilen insan kimlikleri. Onun da söylediği gibi, gerçekten yolculuk arkadaşlıklarında insan açılır, içini döker, çünkü tanıdık bir çevreden uzaktır, anlattığını kime anlatacaktır? Bir tür belirsiz bir belleğe gömmek gibidir.
Dr. John E. Liho ve Honolulu Uçağı’nda, kalp cerrahı, gördüğü bir rüyanın izini sürerek, doğduğu yer Hawai’ye gider. Çünkü rüyasında gördüğü arkadaşını bulduğunda, onun intihar etmek üzere olduğunu öğrenir. Onu vazgeçirmeye gider, belki de kurtaracaktır.
Ne diyor yazar?
“Çünkü bazı sırlar sır olarak kalmalıdır ki, edebiyatın mucizevi semalarında sonsuza dek uçuşabilsinler.”
Buket Uzuner’in kitabındaki başarı öğelerinin bileşimini nasıl açıklamalı?
Bir yazarın bireysel dünyasını, ruh halini, kuşkularını, bunalımlarını, değişimlerini çok iyi veriyor.
YEMEK TARİFLERİ DE VAR
Yolda kurduğu ilişkilerdeki bireylerin dünyasını anlatırken, bir ülkenin insan haritasının da zaman zaman belirgin, zaman zamansa solgun çizgilerine dikkatimizi çekiyor. İnsan uyumlarını, çatışmalarını veriyor. Miyoka San ve Hiroşima’da olduğu gibi.
Her yazının sonunda o ülkenin, o yerin bir yemek tarifi sizin için değişik bir lezzet olabilir.
Çünkü Uzuner, tarifleri yaparken malzemesinin her yerde bulunma işini de düşünmüş.
Müreccim Cemilâ ve Marakes Treni bölümünü okurken, çöl tilkisi ile birlikte seyahat eden Cemilâ’dan müneccimliğin ne olduğunu, nasıl insana yapıştığını öğrenebilirsiniz.
Cemilâ’nin görüşüne ben katılıyorum:
“Siz yazarsınız, ben de müneccimim, bu yüzden beni anlamanız başkalarından daha kolay olacaktır. Çünkü işlerimizin özü birbirine benzer aslında...”
Juan Goytisolo ve Madrid Limuzini, çok beğendiğim örneklerden biri. Kişisel bir konuşmayı, buluşmayı bir iç savaş platformuna oturtarak anlatmayı başarmış.
Stalin’i Öpen Angela ve Helsinki Otobüsü, şişman bir kadının mutsuz, herkesten uzak yaşamından damlalar sunuyor.
Buket Uzuner’in Yolda’sını okuduktan sonra, hangi araçla seyahat ederseniz edin, mutlak yanınızdakini merak edeceksiniz. Öyküsünü öğrenmek isteyeceksiniz. Bir kitabın size kazandıracağı hoş bir alışkanlık.

DOĞAN HIZLAN’IN SEÇTİKLERİ

Bir Deliler Evinin Yalan...   Ayfer Tunç   Can
Estetik   Bedrettin Cömert   Deki
Şimdi Uzaklardasın   Mehmet H. Doğan   YKY
Arumi’nin Rüzgârgülü   Handan Öztürk   Doğan Kitap
Charlie Chaplin   Kevin J. Hayes   Agorakitaplığı