Doğan Hızlan: Yirmi beş günde otuz bin kişi

Doğan HIZLAN

AKM'de (Atatürk Kültür Merkezi) açılan Salvador Dali sergisini yirmibeş günde otuz bin kişi gezmiş.

Dünyaca ünlü bir sanatçının sergisine gösterilen ilgi beni sevindirdi.

Hepimizi mutlu eden yanı, depremzedelere verilmek üzere 31 milyar lira paranın da toplanması.

Sergiyi bir cumartesi öğleden sonrası gezdim, kuyruk vardı.

Dali'nin özellikle Shakespeare ve onun oyunlarıyla ilgili çalışmaları benim ilgimi çekti.

Bir edebiyatçıya bir ressamın bakışını yansıttığından olsa gerek.

Yılanlı yaratıları ise, sanatla süslemenin bir araya gelmesinden doğan eserler.

Darülaceze Vakfı'nın bu girişimini desteklemeli.

Ancak sergilenme açısından aksaklıkların bir dahaki sergilerinde düzeltmelerini dilerim.

Giriş katına sıkıştırılan eserlerin daha geniş bir mekana taşınması gerekiyor. Işıklandırma yetersiz kalıyor, eserler yeterince görülmüyor. Bazı eserlerin altında açıklama yok, bazılarında Fransızca ve Türkçe açıklamalar var.

Gene de bunlar biçimsel sorunlar, eleştiriler.

Salvador Dali sergisini mutlaka görün.

***

SULTANAHMET'teki Türk ve İslam Eserleri Müzesi'ndeki sergi de Osmanlı Yönetiminde Bir Zamanlar Yakındoğu başlığını taşıyor. Kudüs, İsrail Müzesi koleksiyonundan seçilmiş fotoğraflar, bugünün Yakındoğu'suna bakışımıza görsel malzeme sunuyor.

Yakındoğu'ya Osmanlı'dan sonra olanları, yapılanları düşününce, bu fotoğraf sergisinin önemi artıyor.

İsrail Müzesi'nden Nissan N. Perez, katalogdaki yazısında; fotoğrafların belgesel işlevinin ardındaki siyasallığa değiniyor:

'On dokuzuncu yüzyılda, Doğu'ya olan batılı seyyah akını, fotoğraf çekmek amacıyla olsun olmasın, Doğu'nun Osmanlı yönetimindeki koşulları, Fransa ve İngiltere'nin askeri ve emperyalist tutkuları ve Avrupanın sosyal ortamıyla uyum içindedir. 19.yüzyıl boyunca Yakındoğu'yu tanımlayan siyasal ortam, değişen ittifaklar, özerklik ve milliyetçilik çabaları ve Batı dayatmacılığı serüvenidir.'

Abdullah Biraderler'in çektiği Nil'de yelkenliler ve Giza'ya tırmanış sadece 1880'lerden bir belge değil, o yılların yaşama biçimini, kıyafetleri göstermesi açısından da önemli bir kültürel değer taşıyor.

Francis Bedford'un 1862 yılında çektiği İngiltere Veliahtı'nın Beyrut'taki kampında, maiyetinden bir grup fotoğrafı İngiltere -Yakındoğu bağlantılarının tarihi konusunda değişik çağrışımlara yol açacak bir belgedir.

Yakındoğu'nun tarihini, insanlarını, manzaralarını bu fotoğraflardan izlerseniz, bugünkü bir çok olayı daha doğru algılayabilirsiniz.

***

İKİ sergi. İstanbullular görmeli.

Bu sergileri görenler de göremeyenler de Salvador Dali'nin AKM'de satılan kitabını ve Bir Zamanlar Yakındoğu sergisinin kataloğunu edinmeliler.