Doğan Hızlan: Verdi, ünlü aryasını saklamış

Doğan HIZLAN

EFES (Ephesus) Büyük Tiyatro'da operacı dostlarımla birlikte Verdi'den aryalar dinledim.

Operanın büyük adı Giuseppe Verdi'nin ölümünün 100. yılı dolayısıyla düzenlenen bir konserdi.

Konseri, İzmir Devlet Opera ve Balesi düzenlemişti. Şef Enrique Ricci, koro şefi Hans Joachim Gallus'tu.

İnsan operacılar, müzikçilerle birlikte olunca, konu dönüp dolaşıp notalarda, ezgilerde yoğunlaşıyor.

Kültür Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, müzikçi Hüseyin Akbulut, Ankara Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Remzi Buharalı, İstanbul Devlet Opera ve Balesi Müdürü Sedat Öztoprak, İzmir Devlet Opera ve Balesi Müdürü Aytül Büyüksaraç -ki soprano Büyüksaraç, konuk tenor Zachos Terzakis ile düet yaptılar- ve ben, ünlü bir bestecinin eserlerini tarihi bir mekánda dinlemenin zevkine vardık.

Bu mekánların zor bir yanı, oturma rahatsızlığıdır, insan bir süre sonra iki büklüm olur, sırtınızı dayayacak yer yoktur, incecik minderin altındaki taşlar birer çivi gibi saplanır.

Bu yüzden de bu yerlerdeki konserlerin tamamını -sağlık nedenleriyle-bir türlü dinleyemedim.

İlk bölümünden sonra bir süre yatakta bedenimin eski haline dönmesini bekledim.

Operacı dostlarımdan Rigoletto'nun ünlü aryası üzerine bir anekdot dinledim.

Verdi, provalarda ünlü ‘‘La donna e mobile’’yi söyletmemiş, bir sır gibi saklamış. ‘‘Çünkü’’ dermiş, ‘‘daha açılış yapılmadan dillere düşer’’.

Gerçekten de ilk temsilden sonra herkes bu ünlü parçayı ıslıkla çalmaya başlamış. Kendi sanatını bilen, geleceği tahmin eden sanatçılara nasıl sevgi duyulmaz.

* * *

İZMİR'de tarihi mekánların onarılmasıyla, çok büyük, uluslararası festivaller yapılacağına inanıyorum.

Edremit'ten Pamukkale'ye kadar, gösteri yapılabilecek onlarca antik mekándan söz edilebilir.

Hemen aklıma gelenleri şöyle bir sıralasam, hepiniz bu projeme katılırsınız:

Edremit'te Antandros Tiyatrosu, Ayvalık'taki Cunda Adası'nda Taksiyarkis Kilisesi Bahçesi, Bergama'da Asklepion ve Akropol Tiyatroları, İzmir'de Roma Agorası, Torbalı'da Metropolis Tiyatrosu, Efes'te Büyük Tiyatro ve Odeon, Milet Tiyatrosu, Nyssa Tiyatrosu, Aperodissias Tiyatrosu, Pamukkale Hierapolis Tiyatrosu.

Bu coğrafyada, küçük, şık bir mekán olan Efes'teki Odeon Tiyatrosu ışıklandırılarak hemen faaliyete geçebilir.

Konumuz müzik, sanat, tiyatro. Selçuk'tan yola çıkıp İzmir'in merkezine gelirken, yol boyunca kırmızı ve beyaz zakkumlar yol arkadaşımızdı.

* * *

HER durakta bana bir iklimi, bir mevsimi hatırlatan şeftalileri görünce, absürd bir söz aklıma düştü:

‘‘Şairin kitabı, nazmında kokar ciğer kebabı.’’

Verdi ve şeftaliler, ikisi de hayata dair.