Ummanda unutulan isimler

Onun o şiirden iki dizesini anmasatayım:
“Belki o hâlâ o besteler çalınır,
Gemiler geçmeyen bir ummanda.”
Bestecilerimiz için kitaplar hazırlıyoruz, peki sazıyla sesiyle iz bırakan diğer ünlü isimleri neden unutuyoruz?
Türk Beşleri ve Batı müziği bestecileri için kitaplar yayımlandı.
Kimi Batı müziği icracıları için de tek tük kitaplar yazıldı.
Ama iki müziğin de icracıları için ne yaptık?
Hele Türk müziğinin bestecileri için çok az, ama icracıları için kapsamlı, tanıtıcı kitaplarımız hiç yok.
Gelenek diyoruz, Türk müziği diyoruz, genç nesiller bunu öğrensin diyoruz. Ama genç kuşak onların hayatları, yetişme koşulları, öğrenimleri konusunda bilgi sahibi olacak kaynakları bulamıyorlar.
Türk müziği bestecilerinden birkaç kişi için kitap yazıldı, bir tanesi babası için Mesut Cemil’in yazdığı Tanburî Cemil.
Ama benim yazımın konusu icracılar.
Sesleriyle, sazlarıyla Türk müziğine emek verenler, onu yüceltenler için bu ihmal niye?

BU tür çalışmaların, okunması gereken iyi bir örneği Radi Dikici’nin Cumhuriyet’in Divası Müzeyyen Senar - Türk Musikisinin 75 Yıllık Hikâyesi (1) kitabıdır.
Çünkü bu kitapta yalnız Müzeyyen Senar’ın yaşamı yok, Türk musiki tarihi de yer alıyor.
Sanatçıyı yakından tanımakla, onunla birlikte bulunmakla yetinmiyor.
Kaynakları tarıyor, belgelendiriyor.
Kitabı okurken, ailemin beni de götürdüğü bazı bahçeleri, salonları anımsıyorum.
Hiç kuşkusuz o zamanın dinleyicisinin niteliğini, okunan eserlerin kalitesini de belirtmek gerekiyor. Bu açıdan da Radi Dikici’nin kitabı benim için ayrı bir güzellik taşıyor.
Kitabın sonuna da taş plak kayıtlarından seçilmiş 15 şarkılık bir CD var.
Aynı özenle, emekle başka ses ve saz sanatçılarımız için de böyle kitaplar hazırlanmalı.

NEDEN böyle bir yazı gereği duydum?
BBC Music’te iki ay art arda yayımlanan, iki ünlü icracı hakkında yazılan yazıları okuduktan sonra bizdeki eksikliği düşündüm, üzüldüm.
Ünlü kemancı Anne-Sophie Mutter (2) kapak yapılmıştı: Anne-Sophie Mutter - From prodigy to gldbal star, the dazzling violonist telss us about 35 years at the top.
Mutter (1963), 13 yaşındayken kardeşi Christoph ile birlikte Lucerne Festivali’ne çalıyorlar. Herbert von Karajan, onu Salzburg’a çağırıyor.
Ünlü şefin yönettiği Berlin Filarmoni Orkestrası ona eşlik ediyor. 1977/1978’de kaydı çıkıyor, Yılın Sanatçısı seçiliyor.
35 yıldır, zirvede kalışın öyküsü. Bir de bir tavsiye listesi var.
Glenn Gould (1932-1982) (3), renkli kişiliği ve JS Bach’ın Goldberg Varyasyonları icrası ile efsaneleşmiş bir piyanist.
Leonard Bernstein, Gould için “Yaratıcı İcracı” yorumunu yapıyor.
Yazıda 10 CD’si tavsiye ediliyor.

BİZİM de gerek Batı müziğinde gerek Türk müziğinde kitabı hak etmiş “Yaratıcı İcracı” düzeyinde ses ve saz sanatçımız var.
Elbet ideal olan kitap, ama hiç olmazsa öğretici, tanıtıcı böyle dosyalar hazırlasak. Bir eksiği kapatma yolunda ilk adımları atsak...

(1) Cumhuriyet’in Divası Müzeyyen Senar - Türk Musikisinin 75 Yıllık Hikâyesi, Radi Dikici, Everest Yayınları.
(2) Anne-Sophie Mutter, BBC Music Magazine, September 2011, s. 28.
(3) Glenn Gould, Humphrey Burton, BBC Music Magazine, August 2011, s. 26.