Topkapı Sarayı’nın görsel tarihçesi

Topkapı Sarayı’na ait 118 resimli belge nihayet bir arada kitap olarak yayımlandı. Sarayın bölümlerini gösteren, çeşitli törenleri konu edinen minyatürler, İstanbul’a gelmiş sanatçıların gravürleri ve son dönem cam fotoğraflar “Resimli Belgelerde Topkapı Sarayı” adlı kitapta bir araya getirildi.
Hilmi Aydın’ın Resimli Belgelerde Topkapı Sarayı* kitabı görsel açıdan bize sarayın, saray hakkındaki görsel malzemenin zenginliğini sunuyor.
Belgelerde, bugün kırk beş bin metrekarelik alanda yer alan sarayın geçmişte bahçe ve köşkleriyle yaklaşık yedi yüz bin metrekarelik alanda kurulduğu görülüyor... Takdim’de sarayın resimli belgelerdeki önemine değiniliyor:
“Topkapı Sarayı Müzesi, özellikle İslâm minyatürlü yazmaları ve albümleri bakımından dünyanın sayılı koleksiyonlarından birine sahiptir.
Bir yandan saray atölyelerinde eşsiz resimlerle süslü el yazmaları hazırlanırken bir yandan da İslâm dünyasının diğer yörelerinde hazırlanmış eserler Osmanlı Devleti’nin sarayında, padişahın hazinesi için toplanmıştır.
Eserlerde, padişahların tahta çıkış törenleri, elçi ziyaretleri, sünnet düğünleri, seferler, savaş tasvirleri gibi konular işlenmiştir.”
Önsöz’de yazar; Topkapı Sarayı’nın XVI. ve XIX. yüzyıllar arasındaki gelişimini, bütün yönleriyle minyatür ve gravürlerde incelemiş...
Kitaptaki birçok malzeme de ilk kez yayınlanıyor.

* * *

TOPKAPI SARAYI’nın tarihçesini okuduktan sonra, Minyatürlerde Topkapı Sarayı bölümünü inceleyebilirsiniz.
Minyatürler için de her sayfada, resmin altında bilgi bulunuyor.
Gravürlerde Topkapı Sarayı’nın nasıl yansıtıldığını görüyoruz.
Değerlendirme, karşılaştırma, sonuç bölümünü okuduğunuzda, çalışmalara özet bir bakışı öğreneceksiniz. Topkapı Sarayı, Osmanlı İmparatorluğu mekânları içinde ayrı, öncelikli yer alır.
Kitapta ilk kez yayımlanan 118 belge içindeki Abdullah Biraderler ve Sebah Joaillier tarafından 19. yüzyıl sonları ile 20. yüzyıl başlarında çekilmiş fotoğraflarda, saray görevlileri, avluda dolaşan hocalar, hazine dairesi kapısı, harem dairelerinin önündeki basamaklara gelişigüzel bırakılan ayakkabılar, sıcak bir yaz günü dinlenen saray görevlileri, Harem’deki Valide Sultan Taşlığı’nda bekleyen saray görevlileri de gözlenebiliyor.
Sadece yazıyla değil, görsel malzemeyle desteklendiğinden sarayın tarihini, gelişimini, önemini daha iyi öğreneceğiniz bir kitap.
Topkapı Sarayı’nda 1990-2005 yıllarında farklı kademelerde görev yapan Hilmi Aydın’ın sarayı tanıtma ve belgeleme amacıyla hazırladığı kitap, sarayın tarihsel serüvenini anlatarak, dönemler arasında karşılaştırma yapabilme imkânı sunuyor. Tek tek her minyatürün, gravürün, fotoğrafın bulunduğu kaynağı, eser künyesini, tarihini belirttikten sonra söz konusu malzemede Saray’a dair bilinmesi gereken, altı çizilen konuları da izah ediyor Aydın!

* * *

TOPKAPI SARAYI’nın resimli belgelere nasıl yansıdığını izleyebileceğiniz önemli bir belge kitap.

(*) Resimli Belgelerde Topkapı Sarayı, Hilmi Aydın, İstanbul Kültür A.Ş. Yayınları.