Senden önce ‘görülmüştür’

Sevgili Mustafa Balbay, iyi, çok okunan bir gazeteci olarak gerek e-postayla gerek geleneksel yolla yüzlerce mektup almaya, masanda o tomarı görmeye alışıksın ama bir gün bu mektupları, bir hücrede kabul edeceğini tahmin ve tahayyül edememişsindir. Gönderdiğin mektupların veya sana gönderilenlerin üzerinde ‘görülmüştür’ kaşesi vurulacağını düşünmemişsindir.
Bilirsin ki, Türkiye’de yazanın, çizenin yaşamında ‘demokrasi cilveleri’ vardır. Yeni kitabın, ‘O Mektubu Yazan Bendim...’i okurken, burada yazanları; sevginin, hüznün, acının, tarihe kalacak belgeleri rafına koymaya karar verdim. Mektupları yayına Mustafa Balbay hazırlamış, bir de Önsöz yazmış.
Tarihe tanıklık edecek bu Önsöz’den bir bölümü paylaşayım:
“Hapiste mektup almak, özgürlüğe dokunmak gibi bir şeydir.
Açılmıştır... Sizden önce okunmuştur. Ama olsun. Kimse o mektubu sizin gibi okuyamaz.
Her mektup tohum gibidir. İçinizdeki tarlada birinci satırdan itibaren yeşermeye başlar. Kimileri yediverendir. Her okuyuşta başka başka ürünler verir.
Her mektup pencere gibidir. Hücrenizde gökyüzüne açılan yepyeni penceredir her biri. Açın sayfaları pencerenin kanatları gibi, seyreyleyin manzarayı. (...)
Bütün bu mektuplara benim de yanıtım var. Onu en sona bıraktım. Okurun yeni mektupları olursa gönül bahçem geniş; esarette de özgürlükte de.
Mustafa Balbay; 1 Nolu Cezaevi F-3 Alt Koğuşu, Silivri İstanbul.”

HİÇBİRİ SIRADAN MEKTUP DEĞİL

‘O Mektubu Yazan Bendim...’ mektuplar toplamında, beni en çok sarsan ama aynı zamanda en çok umutlandıran, ‘Gençlerden Gelenler’ başlığı altında Balbay’ın genç dostları, okurları tarafından gönderilenler arasında yapılan seçmelerdi.
Bu mektuplar sadece hapisteki bir gazeteciye, yazara yazılmış sıradan destek mektupları değil; gençlerin yaşadıkları, yarınına karar verecekleri ülke için düşündüklerini, kırgınlıklarını, dirençlerini de içeriyor. Genç kuşağın dünya görüşünü bunlardan öğrenebilirsiniz.
Bir mektup: “Gözaltına alındığınız gün bizim okula gelecektiniz... Yazılarınızı çok özledim, umarım bir an önce yazılarınızı okumaya başlayabiliriz yeniden. Shakespeare’in sonelerini okuyorum. Diyor ki bir tanesinde ‘senin nöbetindeyim ben, başka yerde sen uyanıkken; benden çok uzaklarda başkalarına çok yakınken.’ Çok hoşuma gitti. Nedense belki ben de üçüncü şahıs olduğumdan. Ama kendimi Nâzım ile avutuyorum, ‘Sen elmayı seviyorsun diye elma da seni sevmek zorunda mı?’ diyor usta ve gülümsetiyor beni.”

BİRİ PARİS’TEN, BİRİ İRLANDA’DAN

Öğrenciler öğretmenlerini asla unutmaz. İşte ispatı:
“Hocam, merhaba. Bugün ‘öğretmenler günü’. Üniversitedeyken okulu bitirebilmem için çok yardımcı olmuştunuz. Ben de hep gururla ‘Mustafa Balbay üniversitede hocamdı’ diye anlattım. Ne ilkokul öğretmenim ne de liseden herhangi bir öğretmenim aklıma gelmedi. Öğretmenler gününüz kutlu olsun...”
Gençler, onu zihinlerinde de, yaşamlarında da yalnız bırakmıyor... Biri Paris’ten yazıyor, Nâzım Hikmet’ten, Abidin Dino’dan söz ediyor; biri İrlanda’dan onu ziyaret edememe acısını paylaşıyor.
Gençlerin mektuplarını okuduktan sonra, bu gençleri yeteri kadar anlıyor muyuz, genç kuşaklara lâyık bir anlayış üretebildik mi, sorularını sorun. Yanıtı, ne yazık ki hayır olsa da...
Yazıya Önsöz’le başladım, en sondaki ‘Teşekkür Mektubu’ndan alıntılarla bitiriyorum: “İşte bu mektupların her biri karanlığa ve korkuya karşı yakılan birer ışıktı. Ben öyle hissettim.” Mustafa Balbay’a gönderilen mektuplardan oluşan, ‘O Mektubu Yazan Bendim...’ sıradan bir mektuplar toplamı değil. Türkiye’nin siyasetten adalete bir haritası. Bu toplumda yaşayan sorumluluk ve bilinç sahibi fertlerseniz bu kitabı okumak görevinizdir.

Doğan Hızlan’ın seçtikleri

Muriel Spark
Bayan Jean Brodie’nin Baharı
Siren

Yalçın Doğan
Savrulanlar - Dersim
Kırmızı Kedi

Eduardo Galeano
Ve Günler Yürümeye Başladı
Sel

Onur Bilge Kula
Almanya’da Türk Kültürü
İstanbul Bilgi Üniversitesi