Sanatçılar emekli olmaz

Gubun solisti Mick Jagger, yaşıyla ilgili soruları yanıtlamıyormuş bile.

Jagger, içindeki enerjinin tükenmediğini söylüyor. Görülen o ki, müzik yaşta değil, başta.

Sanatın verdiği yaşama sevinci klasik deyimle yıllara meydan okuyor. Çünkü sanat; insanı fiziksel, ruhsal ve beyinsel olarak yeniliyor.

New York Times'ta Rolling Stones üzerine ilginç bir yazı yayınlandı.

Yazara göre, Rolling Stones üyelerinin paraları var, geçinmek için çalışmak zorunda değiller.

Bir köşeye çekilip emekliliğin tadını çıkarabilirler.

Gitarist Keith Richards, ‘‘Aynı Muddy Waters gibi bunu yere düşene kadar yapmak istiyorum.

Bu sizin hayatınız. Şarkı yazmak ve söylemek aynı nefes almak gibi. Durdurmak imkánsız’’ diyor.

Onları iyi tanıyan ve müzikten anlayan bir dostum, bu çeviriyi okuduğunda önemli bir saptamada bulundu:

‘‘Janrlarını değiştirmediler, o yolda yürüdüler, kendi türlerinde yenilik yaptılar. Kendi yarattıklarını yenilediler.’’

* * *

MÜZİKÇİLER yaratıcılık alanının en uzun ömürlü insanları.

Doksanını aşkın ölen orkestra şefi Eugen Jochum'u, seksen beş yaşında gene orkestra yöneten Karl Böhm'ü anımsayınca, müzikçilerin emeklilik kavramıyla ilgilerinin olmadığına karar verebilirim.

Richards'ın yere düşene kadar çalışmak sözü, birçok sanatçının hayat ilkeleri arasında yer alır.

Gerçekten de şef Giuseppe Sinopoli de bir opera yönetirken bageti elinde ölmüştü. Leopold Stokowski, 96 yaşında bir müzik firmasıyla sözleşme imzalamıştı.

Emekli sözü, yaratan, yazan, besteleyen için bir anlam taşımıyor.

Fiziksel ihtiyarlık ile yaratma gençliği birçok sanatçıda ters orantılı.

Hálá yaratan birçok edebiyatçımız seksen yaşın üstünde.

Onların yeni kitaplarını okuyoruz, yeni şiirleri ile edebiyatın doruğuna tırmanıyoruz.

Birkaç örnek verebilirim...

Fazıl Hüsnü Dağlarca, İlhan Berk, Arif Damar, Şükran Kurdakul...

İtalyan romancı Giuseppe Tomasi di Lampedusa daha sonra filme de alınan ilk romanı Leopar'ı yazdığında yetmişindeydi.

Emeklilik, devletin, bir kurumun koyduğu, bence herkes için geçerli olmaması gereken bir zaman kısıtlaması.

Yalnız sanat alanında mı? Hayır, bilim alanında, tıp alanında da nice insan, yaş sınırının bir şey ifade etmediğini ispatlarcasına çalışıyor, üretiyor.

* * *

SANIRIM yaratma tutkusu, bir işe kendini adamak, emekli kavramını insanın yaşamından kovuyor.