Ölümden sonra çok satmak

Türk edebiyatında, hikáyeleriyle, romanlarıyla Aydınlık Gerçekçilik’in en önemli eserlerini veren bir ustanın ölümünden 34 yıl sonra (Ö. 2 Haziran 1970. Sofya) bu listede yer alması, birkaç aykırı düşünceyi aynı potada eritiyor.

Türkiye’de yazarlar, belli yıldönümleri, belli modalar dışında ölümlerinden sonra çok satmazlar, daha önce Orhan Kemal’in kitaplarının satış grafiği de bu olağan çizginin dışına taşmıyordu.

Cemile’nin fiyatının 2.900.000 olması tek gerekçeyse, satışın bende yarattığı sevinç eksik kalır. Gerçeğin bu olduğunu da kabul etmek mi gerekir?

Kısacası, Orhan Kemal, tek kitapla anılacak, sonra gene birkaç bin sınırı içinde mi dolanacaktır.

Ölümünden sonra eserlerinin fiyatı gittikçe yükselen, inanılmaz rakamlara ulaşan tabloların ekonomik serüvenine alıştık ama romanlarda, edebiyat kitaplarında yadırgadığımız bir sonuç.

Edebiyatçıların kitaplarının satışı, yaygın okunması beni ilgilendirir. Eserlerinin yaşadığının tek inandırıcı kanıtı budur.

Ben yazarların mezar başındaki anma toplantılarının taşıdığı uhrevi anlamı algılayanlardan değilim. Çünkü yıllar geçtikçe, tanıdıklar azaldıkça cemaatin sayısı azalır, bu toplantılar da yapılmaz olur.

Bu yüzden de, bu tür anmalardan sonra, buruk anma gibi resimaltı haberlerin, yazarın unutulduğuna dair bir kanıt olmadığı düşüncesindeyim.

* * *

ORHAN KEMAL’in (asıl adı Raşit Kemali Öğütçü) Cemile romanı 1952’de yayımlandı. Eşi Nuriye Öğütçü, geçenlerde bir dergiye verdiği röportajda; ‘Orhan, Cemile’de benim hayatımı anlattı’ demişti.

Onun bazı eserlerinde yaşamından kesitler vardır, hatta büyük ölçüde otobiyografik öğeler yer alır.

Baba Evi romanında çocukluk ve ilk gençlik yıllarını, Avare Yıllar romanında evlenmeyle sonuçlanan yıllarını anlattı.

Cemile’de olay 1934 yılında bir fabrikada geçer, yeni gelen İtalyan mühendisi başarısızlığa uğratmak için, Türk ustabaşı iplik kolalarının içine zımpara tozu karıştırır, sonra olay anlaşılır, bunu yapanlar işten atılır.

Romanın asıl önemli konusu, fabrikada çalışan Cemile’ye Çopur Halil’in talip olması, buna karşılık Cemile’nin gönlünün fabrika kátibi Necati’de olmasıdır... Sonunda Cemile ile Necati evlenir.

* * *

DİLEĞİM bu kitabı okuyanların, Orhan Kemal’in diğer kitaplarına yönelmeleri.