Mustafa Kutlu üzerine

Türk edebiyatında bazı önemi adlar vardır ki köşelerinde üretirler, küçük bir dost çevresi içinde yaşarlar, kalabalıktan uzak bir yalnızlığı seçmişlerdir.

Erzincan’da doğan Kutlu, edebiyat öğretmenliği yapmış, daha sonra da dergi ve yayınevi yönetmenliğini üstlenmiştir.

Öykü ve denemeleriyle tanınmıştır.

Evime kapandığımdan kütüphanemi tarayarak onun kitaplarına ulaşamadım.

Dergâh dergisi ve yayınlarının sahibi Asım Erverdi’nin bana gönderdiği yazıdan bazı bölümleri okurlarıma aktarıyorum.

Bazı yazarların ünlenmesi, okur çoğunluğuna ulaşması için bazı hatırlatmalar gerekir.

Mustafa Kutlu, 6 Mart 1947’de Erzincan’ın Ilıç ilçesine bağlı Kuruçay nahiyesinde doğar. Babası Nurettin Bey, annesi Sulhiye Hanım’dır. Beş kardeştirler. Üç ablası ve bir de kız kardeşi vardır. Babasını 1959 yılında 12 yaşındayken kaybeder.

Babasının tayin edildiği bir nahiyede ev bulamadıkları için istasyon yakınlarında bir binada kalırlar. Bugünlerin hatıralarını ‘Kupa Maçı’ ve ‘5492’ isimli hikâyelerinde kullanır. Burada dumanlı trenler, istasyonlar, demiryolu çalışanları, ıssız tabiat ve hayvanlarla içlidışlı olur.

Babasının ölümü ile birlikte (orta ikinci sınıftadır) zor günler başlar. Annesine yardımcı olmak için birçok iş yapar. Sebze halinde arabadan karpuz indirir, kahvede garsonluk, çadırlarda puantörlük yapar. Yine bu yıllarda uğraştığı iki iş vardır. Biri resim yapmak diğeri futbol oynamak.

Mustafa Kutlu, Erzurum Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne 1964’te kaydolur. Burada yeni ve değişik bir dünya ile karşılaşır. Orhan Okay, Kaya Bilgegil, Niyazi Akı, Selahattin Olcay gibi hocalarla tanışır.

DÖNÜM NOKTASI ‘HAREKET’ DERGİSİ

Mustafa Kutlu bir gün Orhan Okay’ın odasında Hareket dergisinin sahibi Ezel Erverdi ile karşılaşır. Bu karşılaşma hayatında bir dönüm noktası olur. Çünkü Ezel Erverdi desensiz mesensiz diye eleştirdiği Kutlu’dan desen göndermesini ister. Gönderdiği ilk desenler Hareket’in 28. sayısının kapağını süsler. Sonra bu dergide hikâyeleri de yayımlanmaya başlar. İlk hikâyesi derginin 29. sayısında (Mayıs 1968) yayımlanan ‘O...’dur, hikâye ile birlikte biri kapakta olmak üzere 6-7 deseni çıkar.

Üniversitenin son sınıfında Orhan Okay ile “Sait Faik’in hikâyelerinin resim ve perspektif açıdan incelenmesi” konulu tezini hazırlar. 1968’de okulu bitirir.

1969’da Erzincan’da görücü usulü ile, hayatımın en güzel tevafuku dediği eşi Sevgi Hanım ile evlenir. (Bu evlilikten bir erkek bir kız çocukları olmuştur.) Evliliği ile birlikte öğretmenliğe başlar. İlk tayini Tunceli’ye çıkar. Dört yıl Tunceli Lisesi’nde çalışır.

1972 yılında İstanbul’a tayin edilir. Küçükköy Vefa Poyraz Lisesi’nde iki yıl öğretmenlik yapar.

1973’te Metin Erksan ile birlikte üç ay süren Medine Müdafaası’nın senaryo çalışmalarına başlar.

1974 yılında çok sevdiği mesleğinden istifa ederek ayrılır. Hareket Yayınları’nı genişletmek isterler.

Mustafa Kutlu, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi’nin (8 cilt 1976-1998) 2. ciltten itibaren yayın yönetimini üstlenir ve bu ansiklopediye geniş ölçüde madde yazar.

SİNEMA GÜNLERİ

Mustafa Kutlu, 1980’lerin ortasından sonra sinemaya yönelir ve senaryolar yazmaya başlar: “TRT’de dramatik belgeseller yazdım: Divan-ı Lügati’t Türk’ün bulunuşu ile ilgili ‘Bir Kitabın Hikâyesi’; ‘Müzedeki Şiir’, Divan Edebiyatı Müzesi ile bağlantılı bir belgeseldi. Selim İleri ile beraber Pazartesi Hikâyeleri’ni hazırladık; birçoğu çekildi. Halit Refiğ’in yönettiği ‘Kurtar Beni’ ile Osman Sınav’ın çektiği ‘Kapıları Açmak’ görünür hale geldi; çünkü her ikisi de ödül aldı. TGRT’de yayınlanan ‘Ufukta Bir Ağaç’ı yazmıştım...” diye anlatır o dönemi.

1987 yılında Halit Refiğ ile beraber ‘Kurtar Beni’ filminin senaryosunu yazdı. Aynı yıl televizyon dizisi için Ömer Lütfi Akad’la Ömer Seyfettin’in ‘Yalnız Efe’ hikâyesini senaryolaştırdı.

DERGİCİLİĞE DÖNÜŞ

Mustafa Kutlu, dergiciliğe uzun bir ara verdikten sonra Dergâh (1990) ile bir dönüş yapar. Mart 1990’dan itibaren çıkan Dergâh dergisinin genel yayın yönetmenliğini Ocak 2016 yılına kadar sürdürür.

1986 yılından itibaren Zaman gazetesinde ‘Bir Demet İstanbul’ başlığı altında şehir yazıları yayımlanır. Bu yazılar daha sonra Şehir Mektupları (1995) adı altında kitaplaşır. Halen Yeni Şafak’ta kültür-edebiyat yazıları yazmaya devam eden Kutlu, aynı gazetede spor yazıları da yazmaktadır.

2012 yılında Osman Sınav’ın yönettiği ve Kenan İmirzalıoğlu’nun başrolünde olduğu ‘Uzun Hikâye’ isimli eseri beyazperdeye aktarılmış ve büyük ilgi görmüştür. 2016 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Necip Fazıl Saygı Ödülü’nü ve edebiyat alanında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nü aldı.

***Mustafa Kutlu’nun bütün kitapları Dergâh Yayınları tarafından yayımlanmıştır.