Modern Türk resmini ne kadar biliyoruz?

Müzeleri, sergileri geziyoruz. Peki, gördüklerimiz hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz? Bu açıdan sanat tarihi, resim ve heykel üzerine bizi düşünmeye çağıran kitapları okumalıyız.

Hepimiz evimizde, kütüphanemizde küçük bir rafı bu kitaplara ayırmalıyız.

Elif Dastarlı’nın ‘Yan Kapıdan Girenler-Modern Türk Resminin Analizi’ kitabının zamanlamasını bugüne uygun buldum.

Kitabın ilk sayfasında ‘Umut Burnundan Dolaşarak’ kitabından bir alıntı var:

“Adnan Benk: Klasik bir resmin yapısı, düzenlemesi neden bize yabancı gelsin?

Ömer Uluç: Çünkü burada yaratılmamış. Bambaşka bir kültürün zincirleri içinde yaratılmış. Onun bir öncesi ve sonrası var. Bizim girişimiz yandan oluyor.”

‘Sunuş ya da Bir Sanat Tarihi Tartışması’ yazısını okuduğunuzda da Türk resminin modernleşmesi üzerine bilgiler ediniyorsunuz.

Yazının ilk cümlesi, kitabın gelişim çizgisini sezdiriyor: “Yıllar önce Nazmi Ziya’nın (Güran) Taksim Meydanı resmini görüp üzerine düşündüğümde, yakın tarihimizdeki paradigma değişikliğini araştırmaya dair bir heyecan duymaya başlamıştım.

Cumhuriyet’in ilânından sonra 1930’lu yıllarda gerçekleştirilmiş ve aslında bir üçlemenin parçası olan eser resmî ideolojinin tahayyülü bir imgeler bütününü, üçlemeyse eskiyle yeninin karşılaşmasını, hatta adeta çarpışmasını ifade ediyor. ‘Taksim Meydanı’ itibariyle kamusallık, birey, kimlik, modernleşme ve çağdaşlık gibi her dönem tartışmaya açık ve pek çok değer yargısıyla yüklü bir anlam dizgesine ulaşıyor.

Yan Kapıdan Girenler-Modern Türk
Resminin Analizi
Elif Dastarlı
Hayalperest Yayınları

Sanat tarihçisinin amacının, objektif ya da değil, var olanı yansıtan ve gücünü varlığından alan imgelerin yer aldığı her tarzı, üreticisi olan her sanatçıyı ve üretilen her eserdeki spesifik önemi keşfetmek olduğuna inanıyorum ve bu çalışmada belli bir tarih aralığını belli bir perspektiften ele alarak bunu yapmayı, aslında bir sanat tarihçisi olmayı amaçlıyorum.”

Ana ve ara başlıklar:

Türk Modernleşmesi: Bitimsiz Proje

‘Modern Türk Sanatı’ Karmaşası

Osmanlı’nın sanattan beklediği:
Ne umduk? Ne bulduk?

Cumhuriyet dönemi ‘Millî Modern Sanat’ ile beklentiler artıyor.

Modernleşmenin İmgeleri

Sanatçının figürle imtihanı ve -yine- manzara resmi.

Yapıtı okumak.

Saray’da yaşam: ‘Sandığınız gibi değil.’

‘Mahrem’den ‘vitrin’e kadın imgesi.

Batılı eğitimin sonucu: Ressam kadın.

Nü: Bir sorun olarak çıplaklık.

İçeride gizli: Evdeki yaşam değişirken.

Yeni hayatın kamusal alanında var
olmak.

İlerlemenin görünümleri.

Sonsöz

Sanatçı Biyografileri

Koleksiyon Bilgisi

Sonsöz şöyle: “Bu kitapta birden fazla modern sanat ve modern Türk sanatı tanımını okudunuz; çünkü modernin ne olduğu, daha doğrusu modernden ne anlaşıldığına göre modern sanatın tanımı da sürekli değişiyor.”

Resim sanatı üzerine meraklısı için gerekli bir kitap.