Kongar'dan bir temel kitap

Doğan HIZLAN

Emre Kongar'ın 21. Yüzyılda Türkiye; sık sık başvurma ihtiyacı duyacağımız, karşılaştığımız sorunların çözümü konusunda öneriler bulabileceğimiz, alanının temel kitaplarından biri.

Kongar'ın bu çalışması sürekli yenilenen, yeniden yazılan, en son bilgiler ve belgelerle zenginleşen, daha da yetkinleşen, uzman ve okur için bir buşucu niteliği taşıyor.

Genellikle bilimsel çalışmalar, yayınlandıkları tarihin statik tanıklarıdır, bazı bilim adamları onu yenilemezler, baştan yazma gereği duymazlar.

Oysa Kongar, Türkiye gibi dinamikleri değişken bir toplumda en güncel gelişmeyi bile bilimin büyüteci altına koyuyor.

Bilimi, gelişen sürecin içinde, hep canlı ve diri tutuyor.

Osmanlı İmparatorluğu'ndan bugüne, Mesut Yılmaz kabinesine kadar, Türkiye'nin ekonomik, siyasal, toplumsal panoramasını bu çalışmada bulabilirsiniz.

En bencil bilim kitapları, sadece o alanın uzmanları için yazılanlardır. Onların dışındakiler için o tür kitaplar girilemeyecek bir dünyanın ürünleridir. Terminoloji terörü okuru yıldırır. Kongar'ın bilim düzeyinden taviz vermeden, anlaşılır bir dille yazması, bilim adamının toplumsal sorumluluğunun dengeli bir örneği.

21. Yüzyılda Türkiye, bilimi, gündelik hayatımızın içine getirmesi açısından da türü içinde bana göre bir ayrıcalık kazanıyor.

Kongar, gazetelerde, dergilerde okuduğumuz, politikacıların demeçlerinde, televizyon haberlerinde, açık oturumlarda karşılaştığımız kavramların içini doldurarak bize aktif bir seyirci ya ada okur kimliği kazandırıyor.

***

GİRİŞ'te tanınmış toplum bilimci, kitabının bütünün mesajını şu dört maddeyle özetliyor:

‘‘21.yüzyıl Türkiyesi esas olarak, dünyadaki tek laik ve demokratik Müslüman toplumdur.

21.yüzyıldaki Türkiye, toplumsal ve kültürel olarak, Osmanlının mirası ile Batı uygarlığının bir bireşimidir.

21.yüzyıl Türkiyesi, bütün bu ögelerin küreselleşme olgusu'nun potasında, sanayi devrimini izleyen, bilgi ve bilişim devrimi çerçevesinde yeniden biçimlenmesine tanık oluyor.

21.yüzyıl boyunca, Türkiye'nin genel çizgisi, bir çevre ülkesi konumundan, merkezi oluşturan eksene doğru gelişme yolundaki çabalarla belirlenecek.’’

1960'dan bu yana askeri müdahalelerin nedeni şöyle açıklanıyor:

‘‘Her dört müdahaledeki ortak özellik daha önce de belirttiğim gibi, toplumun sivil kesimlerinin ve bu arada özellikle politikacıların, rejimin temel ilkeleri üzerindeki anlaşmazlığıdır.’’

Kongar'n tesbit ve teşhisleri isabetli olduğundan, değerlendirmeler de aynı sağlam zemin üzerinde bina ediliyor.

21.Yüzyılda Türkiye'yi okudukça, bildiğinizi sandığımız bir çok kişisel yargıların, bilimden uzak, dayanaksız, temelsiz olduğunu farkedeceksiniz, o zaman da kitabın sizin için fonksiyonu daha da önem kazanacak.

Kongar'ın kitabı, Türkiye'nin ciddi, hayati sorunlarına, kahve muhabbetleri ve ev sohbetleri düzeysizliğinde yaşklaşmamızı önleyecek bir kaynak kitap.

***

SİYASAL İslam'dan, Güneydoğu sorununa, Avrupalı Türlerden, gecekondu olgusuna, küreselleşmeden 21. yüzyılda Türkiye'nin yerine, demokratikleşmeye kadar güncel bütün sorunlara tarihi bir perspektiften bakan ve bütün yurttaşların okuması gereken önemli bir kitap.

(21. Yüzyılda Türkiye-200'li Yıllarda Türkiye'nin Toplumsal Yapısı, Emre Kongar, Remzi Kitabevi)

---