Doğan Hızlan: Kediseverler, Brahms’tan nefret edecek mi?

Doğan HIZLAN

Hiç kuşkum yok, bu yazı en çok Bekir Coşkun ile Pakize Suda'yı ilgilendiriyor.

Son günlerde müzik dünyası ile hayvanseverler, Brahms'ın kedileri vurup vurmadığını tartışıyorlar. (BBC Music Magazine, May 2001.)

François Sagan'ın Brahms'ı sever misiniz sorusuna, şimdi kediseverler, hayır, nefret ederiz, cevabını verecekler.

Ünlü bilim adamı Desmond Morris'in, ortada kalan iddiasına göre, Çek bestecisi Antonin Dvorak, Brahms'a serçeleri vurması için bir ok vermiş. İşte besteci de bunu kullanarak, hayvanların ölüm öncesi durumlarını inceler, not alırmış.

Desmond Morris'in doğrulanamayan iddiasının kaynağı da Richard Wagner'in suçlaması. Pek güvenilir, inanılır değil.

Kedileri okla vurduktan sonra onların iniltilerini dinlerken beste yaparmış. Esin kaynakları arasında bu da varmış.

Wagner, bu durumu sanatçının, Viyana'daki apartmanında gözleriyle görmüşmüş.

Yazar Calum Macdonald, Wagner'in Brahms'ı Viyana'da asla ziyaret etmediğini, üstelik ünlü opera bestecisinin onu sevmediğini kanıtlarla ispatlıyor.

Yazıyı okurken Faruk Yener'i anımsadım, bunu ballandıra ballandıra anlatır, çok da gülerdi.

Brahms biyografisi yazanlardan biri de, sanatçının kedileri pek sevmediğine değinmiş. Allah bilir o da iyi bir Wagner dinleyicisiydi belki.

* * *

SANATÇININ sanatçıya ettiğini okudunuz. Ortaya bir iddia atacaksınız, müzik tarihçileri, biyografi yazarları uğraşsın dursun.

Hem Brahms'ı hem kedileri sevenin düştüğü durumu Tanrı kimsenin başına vermesin.

Biraz da iyi yanından söz edelim: Ünlü bestecinin en sevdiği yazar ETA Hoffmann'mış, yazarın en sevdiği eseri de The Life and Opinions of the Tom-Cat Murr'muş.

Konuyu inceleme gündemine getiren Macdonald bir başka saptamada bulunuyor.

Ölen kedilerin çıkardığı sesler, onun oda müziğindeki seslerine benzemez, diyor. Bunu yazarken de, benim sınırlı üzücü deneyimlerimden edindiklerime göre diye de bir cümle eklemiş. Demek ki o da bir kedisever. Üç Büyük'ten birinin bir kedi tırmığına kurban edilmesine gönlü razı değil.

Üstelik Wagner'in bu suçlamasının kaynağı da bulunmuş değil. Gene Wagner'e göre, Brahms köpeklerden nefret edermiş.

Bu da yalanmış, yakın arkadaşı Widmann'a gönderdiği mektuplarda onun köpeği Argos'tan söz edermiş.

Kediler ve Brahms hakkındaki gerçek yazısı iki bakımdan ilgimi çekti, onun için sizle bölüşmek istedim.

Birincisi; bir sanatçının nefreti yüzünden bir sanatçının başına ne belalar geldiğini göstermesi açısından.

Diğeri de bir önemli iddiayı bu kadar ciddiye alarak, onlarca kaynağa, kişiye başvurup ünlü bir bestecinin yaşamındaki bir durumu aydınlatma çabası gösterildiği için.

* * *

BRAHMS'ı sevin, dinleyin, Wagner'in oyununa gelmeyin.

İyi bir sanatçının, hayvanlara zulmettiğine inanmıyorum.