Kahramanınızı neye göre seçersiniz

Hele seçeceğiniz kitap ya da kahraman sınırlı sayıdaysa gelgitler içinde çektiğim azabı bilemezsiniz.
Notos’un En Önemli 40 Roman Kahramanı anketini ben de yanıtladım, Notos’u beğendiğim, Semih Gümüş’ün de çabalarını desteklediğim için hayır diyemedim.
Sonuçlara baktığımda oyum, bazı farklı kahramanları katmak istesem de genel kanıdan pek farklı değil.
Semih Gümüş, Kahramanlar Ölmez yazısında soruşturma konusunda bakın ne diyor:
“Düzenlediğimiz soruşturmalarda katılımcılarımızın bütününü bir tür ‘Seçici Kurul’ gibi görüyoruz. Soruşturmamıza katılan 295 kişi güvenilirliği, saygınlığı, inandırıcılığı kuşku götürmeyecek, daha önce bir arada görünmemiş, temsil niteliği olan bir seçici listesi çıkıyor ortaya.”
Ben listedeki Türk yazarların kahramanlarını iletmeyi uygun gördüm:
Yaşar Kemal - İnce Memed
Yusuf Atılgan - Zebercet - Anayurt Oteli
Oğuz Atay - Selim Işık - Tutunamayanlar
Yusuf Atılgan - C. -Aylak Adam
Orhan Kemal - Murtaza - Murtaza
Ahmet Hamdi Tanpınar, Hayri İrdal - Saatleri Ayarlama Enstitüsü
Oğuz Atay - Hikmet Benol - Tehlikeli Oyunlar
Halid Ziya Uşaklıgil - Bihter Ziyagil
Orhan Pamuk - Celâl Salik - Kara Kitap
Reşat Nuri Güntekin - Çalıkuşu - Feride
Oğuz Atay - Turgut Özben - Tutunamayanalar

***

ROMAN kahramanlarını seçerken, seçici nelere dikkat eder, hangi ölçüleri göz önünde bulundurur? Öznel beğeniler mi öne geçer yoksa nesnel bir değerlendirmeyi gerekli görür mü?
Beğendiği kahraman onun kişiliğiyle örtüşür mü, yoksa özlediği, hayal ettiği bir kahramanı mı beğenir?
İyi bir roman okuru mudur, Türkçede çıkmış bütün önemli romanları okumuş mudur, yoksa seyrek roman okuyan biri midir?
Soruların yöneltildiği kişilerden kaçı roman tarihimizi biliyor, bu ankete cevap vermekte kendini yeterli mi buluyor?
Akademisyenlerin, eleştirmenlerin, araştırmacıların seçim ölçütleri diğer okurlardan farklı mıdır?
Listedeki seçilen Türk yazarları, popüler anlayışın da izlerini taşımaktadır. Çok bilinen, okunan, gündemde olan yazarların ağır bastığını belirtirsem, oy verenler belki oylarını yeniden gözden geçirirler.
Sözgelimi aynı romancının kahramanlarının birkaç yerde adının geçmesi, benim için eleştirel bir gerekçe oluşturuyor.
Yabancı romancıların seçilen kahramanları klasikler ya da modern klasikler diye adlandıracağımız kitaplardan seçilmiş.
Bu Türk okurunun yabancı romanları belli bir döneme kadar izlediğinin göstergesi de sayılabilir. Herhangi bir roman kahramanının benim hayatımı değiştirdiğini hatırlamıyorum.
Burada başka bir soru zihnimi kurcalıyor.
Eleştirmenler, kendilerini etkileyen kitapları öznel bir anlayışla mı seçerler, yoksa nesnel tavırlarından vazgeçmezler mi?
Gene de Notos’u* okuyun, içlerinde okumadığınız romanlar vardır, onları okuma isteği duyabilirsiniz, bunca kişi bu kitapları seçtiğine göre bir hikmet var diyebilirsiniz.

***

HANGİ gerekçeyle olursa olsun bu romanları okumanızı salık vereceğim.

(*) NOTOS 50, Şubat-Mart.