İlk en çok satan yazarımız Ahmet Mithat Efendi miydi?

Ahmet Mithat Efendi, tefrikası da okunan, kitapları da çok satılan bir edebiyatçımız. Felâtun Bey’le Râkım Efendi’nin ilk basım tarihi 1875. Bugünün yazarlarını kıskandıracak satış rakamlarına ulaştığını tahmin etmek için kâhin olmaya gerek yok. Zira Ahmet Mithat Efendi’nin tefrika halinde yayınlanan romanlarını, tam heyecan doruktayken olayı arkası yarına bıraktığı için, gazetenin önüne yüzlerce insanın gelip, devamında ne olduğunu sordukları sık sık anekdotlarda aktarılır.

En çok satanlara -En çok okunanlar da bu söze dahil mi?- yöneltilen itirazları biraz önlemek için iki örnek verelim.

Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanları da popüler sınıfına kaydırılabilir özellikler taşıyor. İyi bir yazar. Bugün de okunuyor. Ahmet Rasim de bu kategorinin içinde mütalaa edilemez mi?

Popüler romanların bir roman okuru yetiştirdiği iddiası doğru mu?

Tahsin Yücel’in bir anısı, sanırım bu soruya yanıt bulmanızda zihin açıcı bir içerik taşıyor.

Tahsin Yücel, Galatasaray Lisesi’nde öğrenci iken edebiyat hocası Esat Mahmut Karakurt. Bir gün derse müfettiş olarak Reşat Nuri Güntekin giriyor. O gittikten sonra Karakurt, öğrencilerine bakın ne diyor: “İşte gerçek romancı odur, benim yazdıklarım okuru edebiyata alıştırmak, romanı okura sevdirmek içindir.”

* * *

ŞİMDİ romancılarımızın en çok satanları, sadece bir modanın gelip geçici temsilcileri değildir.

En çok satanlar uzun satanlar listesinde de yer aldığında edebiyat tarihinde de yer almış demektir.

Ne var ki bazı kitaplar roman olmasa da, ardından gelen bir edebiyat anlayışını belirlemiş, yol açmıştır.

Mahmut Makal’ın Bizim Köy’ünü böyle nitelendirmek gerekir.

O zaman en çok satan kavramının başladığı yıl bu kitabın çıktığı 1950 midir? Ardından bir köy edebiyatı kitaplığı kurulmasını sağlamıştır.

Bugün listelerin oluşmasında elbette kitle iletişim araçlarının etkisi, rolü vardır. Olmalıdır da.

Bana kalırsa, en çok ve en uzun satan kavramının tarihi Yaşar Kemal’in İnce Memed’iyle başlar. Yayın yılı 1955, bugün hâlâ satışı devam ettiği gibi, her yıl yeni okurlarıyla buluşmaktadır.

Listeye şu adlar mutlaka girmelidir:

Orhan Kemal, Kemal Tahir, Rıfat Ilgaz, Aziz Nesin, Adalet Ağaoğlu. Adını andığım ustaların belli kitaplarının adını seçmeyi okurlara bırakayım. Gene de Bereketli Topraklar Üzerinde, Devlet Ana, Hababam Sınıfı, Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz, Bir Düğün Gecesi kitaplarını anımsatayım.

Bugünün en çok satan yazarlarını, bu mertebeye gelmeleri için, birçok adın hazırladığı kanısındayım. Yazım çok satan ekseninde bir yazı olmasaydı, birçok iyi romancının adını verebilirdim.

Bugün çok satanlarda kimileri, kalıcı kitaplarıyla var oluyorlar.

Elbette daha önce yazdıkları iyi kitapları bu başarıyı hazırladı.

* * *

BİR saptamamla yazımı noktalamalıyım.

Her çok satan kitap kötü kitap değildir, her az satan kitabın da iyi kitap olmadığı gibi.