Hükümet kurdum, şem'a yaktım

Doğan HIZLAN

Türkiye'yi ve Türkçeyi bilen zeki bir diplomat dostumla yeni yıl muhabbeti yapıyorduk.

Konu, birdenbire mizaha geldi. Zaten nereye gelecekti ki, diyebilirsiniz.

Dostum hem televizyonları izliyor, hem radyoları dinliyor ve şaşıracaksınız, hâlâ da aklı başında.

Ona göre; hükümet kurulmasından, televizyon ve radyolarda yapılan konuşmalara kadar her şey bir kara mizah şaheseri. Nezaketinden olsa gerek, şaheser diye nitelendiriyor.

Kara mizah'ın ne olduğunu ve en seçkin örneklerini öğrenmek isteyenlere Enis Batur dostumun hazırladığı Kara Mizah Antolojisi'ni (Hil Yayınları) tavsiye edeceğim.

Okurlarım bu antolojiyi okuduktan sonra, kaliteli kara mizah'ın ne olduğunu anlayabilirler. Siyasal olaylara bakışlarına geniş bir açılım kazandırabilir bu kitap.

Herkes bir Ortaoyunu ve Bizans Oyunu benzetmesi tutturmuş gidiyor. Osmanlı'nın adı yok. Demek ki yazılarda, politikacıların demeçlerinde, yerel unsur ihmal edilmiş.

Ortaoyunu'na katkı maddesi olarak bir de commedia dell'arte ilave edilmiş ülkemizde. Oyuncuların hakkını yemeyelim. Tanzimat'tan beri batılılaşma için verdiğimiz savaşta bunun da etkisini görüyorum.

Üstelik Ortaoyunu'nda sadece profesyoneller yer alır, commedia dell'arte'de profesyonellerle amatörler birlikte rol keserler.

Peki çok kullandığımız abesle iştigal sözünün anımsattığı absürd tiyatro'dan sahneler yok mu son günlerde yaşadıklarımızda.

*

HÜSAMETTİN Cindoruk, ‘‘Hükümeti kurma çalışmaları Ramazan eğlencesine dönüştü’’ demiş.

Emin Çölaşan, Ramazan eğlencesi yazısında, Ramazan eğlencelerinin türlerini sıralamış.

Karagöz perdesi açıldığında, ‘‘Yaaar bana bir eğlence’’yi kimin söylediği konusunda bir kişi arama çabasına giriştim ama sonra vazgeçtim.

Karagöz'ün bir de girişi vardır:

‘‘Perde kurdum, şem'a yaktım, eyledim zıll-ı hayal.’’

Gölge oyunu budur.

Karagöz'ün önemli tipleri bilmem size bir şeyler çağrıştıracak mı?

Karagöz, Hacıvat, Tuzsuz Bekir, Kanlı Nigâr.

Sevgili kardeşim Emin Çölaşan'ın yazısının atmosferinden çıkardığım sonuç; Ankara, Ramazan eğlencelerinin başkenti olmuş.

Demek ki Direklerarası, Ankara'ya taşınmış.

Kuklaları neden unuttunuz? O sevimli yaratıkları çok severim. Zavallıları başkaları ellerinde oynatırlar ama gene de şirindirler.

İki oyunun da ortak bir özelliği vardır. Bütün tipleri bir kişi oynatır, sesi değişse de aynıdır.

*

SHAKESPEARE bütün yapılan anketlerde hâlâ bir numara? Sırrını çözmek için uzun uzun düşünmeyin. O, dünyanın bir sahne olduğunu yazmıştı.

Ne yazık ki, oyuncuların yeteneksizliği konusunda bizi uyarmamış.