Doğan Hızlan: Geleceğin süper kenti İstanbul

Doğan HIZLAN

Amerika'da yayınlanan The Futurist dergisine göre, geleceğin süper kentleri arasında İstanbul üçüncü sıradaymış.

Gerekçe de, İpek Yolu'na aday olması.

Bir yabancı derginin bu listeye İstanbul'u koyması bana göre olağan.

Büyüyen, değişen, başkalaşan Türkiye'de İstanbul'un yerini tayin etmek gerekiyor önce.

Acaba bu şehir, Türkiye ölçeğinde sanattan düşünceye kadar bir çok alanın göstergesi midir?

Yoksa kendi başına, bütün ölçütleri il sınırları içinde toplayan, kendine özgü bir değerlendirme dizgesine mi sahiptir?

Anadolu'dan göçe rağmen bünyesini koruyabilmiş midir?

Her büyük metropol gibi kozmopolitlik vazgeçilmez bir niteliği midir?

Gerek doğası, gerek yerleşim düzeni, gerek mimari haritası tahribata karşı direnerek kendi niteliğini koruyabilmiş midir?

İstanbul, değişen Türkiye'nin kimliğini ne oranda temsil eder?

Halkına İstanbullu diyebileceğimiz bir şehirli tipi hálá yaşıyor mu?

* * *

İSTANBUL yüzyılların bütün zevklerini, tarihin bütün yükünü taşısa da, Türkiye'nin hızlı büyümesinden, değişiminden gelen sıkıntılarını yansıtır.

Köyden, kasabadan İstanbul'a gelenlerin taşıdığı yöreselliği ne yazık ki eritememiş, yer yer sırıtmasına engel olamamıştır.

İstanbul azınlıkların şehri olduğundan, yabancı unsurlar bu şehrin geleceğini yükselen çizgiye dönüştürmüşlerdir.

İki bin yılının inançlar kataloğunda ön sayfada İstanbul yer almalıdır.

Kozmopolitlikten kurtulduğu oranda, İstanbul geleceğin süper kenti olma şansını kaybeder.

Bu en büyük bozulma nedenlerinden biridir. Diriltmek istediğimiz Beyoğlu'nun ham maddesidir.

Geleceğin süper kenti İstanbul'un belki de çekici ve itici olan yanı budur.

Bu şehrin demografik haritası çıkarılmadan, hatta semtlere göre nüfus ve değişen kültür ilişkisi incelenmeden, geleceğin İstanbul'unun yükseliş ya da düşüş gerekçelerini anlayamayız.

İstanbul'un tarihinde çoğunlukla Türkiye haritasından kopuk bölgeler vardır. Her büyük şehrin ayrılıkçı yanıdır bu.

Kültürel açıdan çeşitlilik onun ıskalasını değiştirir.

O yüzden İstanbul'u ve İstanbulluyu kendi ölçütleri içinde yargılamak, eleştirmek gerekir.

* * *

İPEK Yolu kounusunda fazla bilgim yok.

Ancak tahribata, yağmaya direnen İstanbul hálá güzelliğini, kültürünü koruyarak geleceğin süper kenti olmaya hak kazanmıştır.