Elinizi uzatacağınız bir yere koyun!

İyi bir okursanız, yazarın biyografisini, hakkında yazılanları da merak edersiniz... İyi bir yazarın iyi yazarlar üzerine yazması kendisi için riskli bir çabadır. Çünkü hem öznel yargılarını, değerlendirmelerini yazacak hem de edebiyat tarihindeki yerini es geçmeyecektir. İşte Hans Magnus Enzensberger’in ‘Hayatta Kalma Sanatçıları-20. Yüzyıldan 99 Edebi Vinyet’i bu saydığım özellikleri ihtiva ediyor. Çeviren, Tanıl Bora.

Sunumdan bir bölüm şöyle: “Aralarında Hamsun, Gorki, Colette, Jaroslav Hasek, Ezra Pound, Ivo Andriç, Celine, Breton, Brecht, Neruda, Baldwin, İsmail Kadare... gibi meşhurlar var - o kadar fazla bilinmeyenler de. Bu arada Orhan Veli Kanık da var. Kadri bilinmeyenler de var, şöhretle şişirilmiş olanlar da. Komünistler, faşistler ve ‘renksizler’ var. Hırs küpleri de var, inzivasına çekilmiş olanlar da. Fikri bir yana zikri bir yana saçılanlar da var, sağlam tutarlılar da.”

Christian Thomas ne diyor? “Kitap büyüklük hummasına kapılan, gümbürtülü başarılar kazanan, sonradan görmeler gibi böbürlenen ve gıcırtılı bir yoksulluk içinde batıp giden yazarları bir araya getiriyor.”

Yazarın sorulara verdiği yanıtlar, kitabın hangi anlayışa göre oluştuğunu gösteriyor.

Hayatta Kalma Sanatçıları
20. Yüzyıldan
99 Edebi Vinyet
Hans Magnus Enzensberger
İletişim Yayınları

Soru: Niçin besteciler, oyuncular, güzel sanatlarla uğraşanlar yok kitapta? Niçin yalnızca yazarlar var?

Cevap: Çünkü benim tanıdığım bildiğim muhit yazarlarınki.

Soru: Sizde insanlığın bir yarısı ağır basıyor. Kadınlar nerede? Listenizde bir azınlıktan ibaretler.

Cevap: Bu farkı ben kapatamam. Lütfen şikâyetinizi patriyarkaya iletin.

Soru: Peki neden dünyanın bütün parçaları, bütün dinler ve bütün ten renkleri orantılı bir şekilde temsil edilmiyor?

Cevap: Öylesi sayım rutinlerine yüz vermek istemediğim için. Edebiyat olimpiyat değildir, madalya sıralaması olmaz.

ORHAN VELİ HAKKINDA...

Orhan Veli Kanık maddesinden: “Türk bir şair olmak kolay değildir. Şiiri bırakmayanın sonu hapishane olabilir - Komünist Parti’ye olan aşkından bir düzine yıldan uzun süre hapsedilen ve bugün Lenin yanlılarınca kurban olarak hürmet gören Nâzım Hikmet’in başına geldiği gibi. Orhan Veli Kanık’ın meyli hiçbir zaman bu olmadı. O Türkçe şiiri kafası üzerine oturtmayı düşlemişti, bunu da gayet iyi başarmıştır. Almancada üç kitabı bulunuyor. Yüksel Pazarkaya çevirisiyle.”

Kişisel seçkim: Knut Hamsun-Behçet Necatigil çevirisi, Maksim Gorki, Andre Gide, Gertrude Stein, Robert Musil, Ezra Pound, Fernando Pessoa, Ivo Andriç, Anne Seghers, Pablo Neruda, Jean Genet, Necib Mahfuz, James Baldwin, Octavio Paz.

Okuduğunuz yazarın portresi, eserleri üzerine yorum yapmanızı sağlayacaktır. Bilmediğiniz yanlarını okumak da ayrı bir edebi zevk verecektir.