Edebiyat tarihini madde madde okumak

Latif Onur Uğur’un ‘Tanzimat ve Servet-i Fünun Edebiyatı Okumaları’ kitabını salık vereceğim.

‘Sunuş’ta Türkçe öğretmeni Zeynep Albayrak kitabı tanıtıyor:

“Bu eser, geçmişi anlatmakla kalmıyor; tarihin tozlu raflarında hatırlanmayı bekleyen yaşamlara tüm çıplaklığıyla ayna tutuyor. Ve bunu sade, yalın, arı bir Türkçe ile yapıyor. Nitekim eser bir aydınlatma amacı güdüyor.”   

Uğur, ‘Önsöz’de de kitabın oluşumunu kaleme getiriyor.

Ana tanıtma yazıları:

* Romantik Edebiyat ya da Edebiyatta Romantizm

* Edebiyatta Realizm

* Tanzimat Edebiyatı

* Hazırlık Dönemi

* 1. Dönem Tanzimat Edebiyatı (1860 – 1877) Özellikleri

* II. Dönem Tanzimat Edebiyatı (1877 – 1895) Özellikleri

* Tanzimat Edebiyatında Roman ve Hikâye Genel Özellikleri

Kimler yapıtlarıyla kitapta yer alıyor:

* Şemsettin Sami

* Sami Paşazade Sezai

* Recaizade Mahmut Ekrem

* Nabizade Nazım

* Ahmet Haşim

* Tevfik Fikret

* Halit Ziya Uşaklıgil

* Mehmet Rauf

* Hüseyin Rahmi Gürpınar

YAZAR SÖZLÜKLERİ

* Bilge Karasu Sözlüğü

Hazırlayanlar:

Seval Şahin – Abdullah Ezik – Esin Hamamcı – Meryem Çakır – Uğur Erden – Yağmur Yıldırımay

Öykü, roman, deneme, eleştiri gibi türlerde yazan Bilge Karasu, yapıtlarında genellikle çok katmanlı ve kendisini kolay kolay ele vermeyen anlam tabakalarıyla örülü metinler oluşturur. Bu anlam tabakalarını çözümleyebilmek için yapıtlarındaki kelimeler ve anlamları, semboller ve çağrışımları bir izin peşine düşer gibi dikkatlice takip etmek gerekir.

Bilge Karasu Sözlüğü, Karasu’ya özgü bu edebi üslubu anlamak ve oluşturduğu metinlerdeki alt katmanlara inebilmek için her şeyden önce yapıtlarının tamamına ait söz varlığını ortaya koyarak onun edebiyatı hakkında daha kapsamlı çalışmalara zemin sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.

* Şule Gürbüz Sözlüğü

Hazırlayanlar:

Dilara Türkeli – Gamze Çelik Başaran – Gülhan Erdem – Hilal Yılmaz- Hüseyin Sebetçi – Okan Erman – Sedef Buğday – Selman Çiçek – Tunç Yalçın – Yeşim Aydoğan

2000 sonrasının önde gelen yazarlarından Şule Gürbüz, ilk yapıtı Kambur’dan itibaren insanın dünyadaki varlığını konu edinen, bu varlık üzerine düşünen yapıtlar kaleme almıştır. Dolayısıyla yapıtlarında konu edindiği bu ‘varlık’la ilgili kullandığı pek çok kelime ve kelime grubu kendine özgü sentaks içinde dikkat çekmektedir.

Şule Gürbuz’ün şu ana kadar yayımlanmış – sırasıyla Kambur (1992), Zamanın Farkında (2011), Coşkuyla Ölmek (2012), Öyle miymiş! (2016), Kıyamet Emeklisi (iki cilt 2022) beş yapıtından hareketle Bir Şule Gürbüz Sözlüğü hazırlamak, günümüz edebiyatı söz varlığının bir bütün olarak ortaya konulmasına katkı sağlayacak çalışmalar arasında yer alacaktır.

(Sanat Kritik Yayınları)