Edebiyat tarihine burdan başlayın

Yazarın yeri, konumu, yapıtları, edebiyat tarihi içinde değerlendirilmeli. Böyle bir altyapıya, birikime sahip olmadan, Türk yazarının, şairinin kitabını elinize almayın, vaktinize de emeğinize de yazık. Çünkü mutlaka bir şeyler eksik kalacak. Edebiyat tarihi kitapları alacaksanız, mutlaka rafınızda Agâh Sırrı Levend’in Türk Edebiyatı Tarihi olmalı. Edebiyat ve dil alanında her zaman başvurulması gereken eserler yazan Levend’in kitapları bugün de okunurluk değerini ilk günkü gibi eksilmeden koruyor.
Türk Edebiyatı Tarihi’nin I. cildinin ana başlıklarını sıralamak istiyorum:
“Edebiyat Tarihimizin Başlıca Sorunları, Edebiyat Tarihçisi Gözü ile Edebî Eserlerimiz, Arap ve Fars Edebiyatları, Edebiyat Tarihimizin Kaynakları.”
Önsöz’de edebiyat tarihimizin eksiklerini, sorunlarını, edebiyat tarihinde izlenecek yol ve yöntemi de yazmıştır.
Önsöz, edebiyat tarihinin ne olduğu, ne olması gerektiği, nasıl yazılacağı, neleri içereceği konusunda öncü bilgiler vermektedir.
Önsöz’den genel tespitleri okuyalım:
“Edebiyat tarihimizin birçok noktaları henüz karanlıktadır. Bugüne dek adları bilinmeyen ya da adları bilindiği halde kendileri bulunmayan birçok değerli eser, kitaplıklarımızda el sürülmemiş hâlde durmaktadır.
Bunlar ancak sistemli ve sürekli çalışmalarla ortaya çıkarılabilir.
Edebiyat tarihimizin ele alınmamış, hatta dikkati çekmemiş daha birçok sorunları vardır.”
Bugün başka edebiyat tarihini okuyacak olanlar, önce bu kitabı okuyarak genel yöntem ve kavram konusunda ön bilgiyi edinebilirler.
Edebiyat tarihi konusundaki soruların yanıtını bu kitapta bulabilirsiniz. En önemli soru şüphesiz: “Türk Edebiyatı Tarihi Nereden Başlar?”
Odaklandığım bazı bölümlere değineceğim.
Ulusal Edebiyatın Sınırları’nda dil/edebiyat bağlantısında, yazarın yazdığı dilin ülkeye mal edilmesinde belirleyici unsur olup olmadığını örnekler bazında tartışıyor. Almanya’da yaşayan Türkçe yazan Türk yazarlarıyla Almanca yazan Türk yazarlarının aidiyeti sorunu da bu benzerliği taşımaktadır.
Kıyaslamalı Edebiyat bölümü de bugünkü çalışmalara kaynak sunması açısından önemli.
Edebiyat tarihlerinin tarihini de Edebiyat Tarihleri bölümünde okuyabilirsiniz. Edebiyat tarihi anlayışı, değerlendirme ölçütleri konusunda çok yararlı bir bölüm.
Agâh Sırrı Levend’in Türk Edebiyatı Tarihi, Türkçe okuyan, yazan herkesin kütüphanesinde bulunmalı.