Bir özel tiyatronun çarpıcı tarihi

Bir özel tiyatronun, Kumpanya'nın 11 yıllık çalışmaları bir belgesel kitap olarak yayınlandı.

Çok önemli, yerinde bir iş.

İçinde neler var?

Oyun metinleri, oyun fotoğrafları, çalışma notları, seyirci notları, kuramsal düşünceler, çizimler, belgeler ve diğer şeyler... ‘‘Başka’’ bir tiyatro anlayışının on bir yılı. Oyun üzerine eleştiriler.

Kitabın adı ‘‘Ne bileyim kafam karıştı’’. (Boyut Yayın Grubu)

Başlık, ‘‘Kim o?’’ oyununu izleyen öğrenci Selen Uçar'ın söylediğinden çıkarılmış:

‘‘Korktum, şaşırdım, bilemiyorum. Nasıl ortaya çıktı bu oyun? Çok detaylı ve zor. Ne bileyim kafam karıştı!!! O kim hakikaten, herkes mi, siz mi, ben mi??’’

Bir oyunun oluşum sürecini izlemenin, seyretmenin, sonrasını okumanın belgesel tavrı benim beğendiğim özelliklerinden biri.

* * *

ZEHRA İPŞİROĞLU'nun Özgürlük Adacıkları yazısı, Kumpanya'nın tiyatro dünyası içindeki yerinin belirlenmesinde ve tiyatronun bugünü üzerine öz bilgileri veriyor:

‘‘Günümüz sanat anlayışının belki de en belirleyici yanı, her tür kısıtlamaya karşı koyması. Birbiriyle kaynaşan çeşitli sanatlar, kültürler, söylemler, türler ve biçemler yepyeni oluşumlara yol açıyor.

Sanatçı hiçbir kuralın ve kısıtlamanın olmadığı sınırsız bir özgürlük alanı içinde bölmelere ve çekmecelere kilitlenmiş yaşamların, kapalı mekánların, farklı olanı vurgulayan sınırlamaların ötesinde olanı arıyor.’’

‘‘Ne bileyim kafam karıştı’’yı okurken, tiyatronun konumu üzerine düşündüm.

Nedense bizde bir türdeki yenilenmeleri, değişiklikleri izlemeyenler, kaldıkları yerden bir türe bakarlar ve eleştirdikleri yerin çok geride kaldığını fark etmezler.

Yıllar önce, belki de bugün bazı tiyatrolarda seyrettiğimiz oyunlarla, Kumpanya'nın sahnelediği oyunlar arasındaki farkı öğrenmeden, algılamadan tiyatro üzerine görüş ileri sürülemez.

Seyrettiğiniz, seyredeceğiniz oyunlar üzerine, geliştirebileceğiniz bir malzeme sunuluyor bu kitapta.

İyi tiyatroyu anlayabilmemiz için, yenilikleri sindirebilme işlevini de üstlenmiş bu kitap.

* * *

‘‘Ne bileyim kafam karıştı’’nın editörlüğünü Naz Erayda, yayın ve tasarım konseptini de Bülent Erkmen yapmış.

Tiyatroyu sevenlere, bilenlere, bilmeyenlere, öğrencilere tavsiye ederim.