Bir kültürü daha yakından tanımak

Türk müziğindeki bestecileri, icracıları anımsadığınızda, bu birlikteliğin derecesini anlarsınız. Tam da bu müzik ve icra açısından iki albümden söz edeceğim...
Sibil’in Ser (1) albümünü dinledim.
Müzik yazarı Naim Dilmener’in Sibil hakkında yazdıkları, onu neden dinlememiz gerektiğini yeterince kanıtlıyor:
“Namag ile bir ihtilal yaptı Sibil Pektorosoğlu, Ermenice bir albüm yaptı. Sound, şarkılar, vokal o kadar muhteşemdi ki mucize vuku buldu ve albümü herkes bağrına bastı. Yalnız müziğin değil, memleketin tarihi de Sibil için övgülerden övgü beğenmeyecek.”
Albüm kitapçığı üç dilde basılmış, Türkçe, Ermenice, İngilizce.
CD’de beğendiğim parça, Ermeni Filarmoni Orkestrası eşliğinde Sibil-Andre’nin Aşk Masalı adını taşıyan düeti.
Vadedilen Vatan, Sevgi de salık verdiğim parçalar.
Günün diğer albümü ise, Finding Songs-Ara Dinkjian Quartet (2).
Udî Ara Dinkciyan, Amerika’da yaşıyor.
Bestelerini udun Stradivarius’u olarak nitelendirilen Manol yapımı bir saz ile çalıyor. Manol adıyla bilinen Emmanuel Venios, 1838 yılında Ege Denizi’nin doğusunda Folegandros Adası’nda doğdu. Genç yaşta, Konstantinopol’ün Galata semtinde mobilya onarmaya başladı, 1860’ların başında 22 yaşında şehrin en bilinen lütiyelerinden (enstrüman yapımcısı) biri olmuş. 1914’te İstanbul’da ölmüştür.
Ben de Manol udu çaldım, sesini çok iyi bilirim.
CD’nin ilk bestesi Dans eden Kızlar-Anadolu New York’ta buluşur. Kitapçıkta bestelerin esin kaynağını okuyabilirsiniz.
İyi bir udi, Manol çalarsa, gerçekten bir müzik ziyafeti olur. Onun için dinleyin.

* * *

ERMENİ halkı bu topraklarda sadece, müzik ve icracıları ile var olmamışlardır elbette... Yazılı, sözlü kültürleriyle de önemli bir etkileri vardır. Günledik hayatımıza giren birçok kelimeden tutun da manilere kadar...
“Gül Ağacı Boy Vermez” (3) kitabından söz etmek istiyorum bu yüzden...
M. Sabri Koz, Ermeni Harfli Türkçe ve Ermenice Mâniler’i bir kitapta toplamış. İki dildeki manilerde ana konu aşk, düşünce, tasavvuf.
Koz, Giriş’te mânilerin ana temalarını ortaya koyarken, en çok rastlanan kelimeleri sıralıyor: Aşk, aşk u sevda, sevda, sevdakâr, gül, bülbül, güzel, yürek.
Koz’un mâniler konusundaki özlü incelemesini de okuyun.
320 mâniden bir örnek:
“Al başımdan sevdânı
Başka bir âdeme sar
Senin mahzun bakışın
Günde bin âdem asar.”

* * *

BİRLİKTE yaşadığımız insanların kültürünü daha iyi anlamamız gerekir. Neleri kaybettiğimizi nelere zarar verdiğimizi daha iyi fark edebilelim diye...

(1)‘Ser’, Sibil, Ossi Müzik
(2) ‘Finding Songs’, Ara Dinkjian Quartet, 2 CD, Kalan Müzik
(3) Gül Ağacı Boy Vermez, Ermeni Harfli Türkçe ve Ermenice Mâniler, M. Sabri Koz, Turkuaz Yayınları