Doğan Hızlan: Bir Can Yücel'in Hatıra Defteri

Doğan HIZLAN

Yazımın başlığını görenler Genco Erkal'ın olağanüstü bir başarıyla oynadığı Gogol'un 'Bir Delinin Hatıra Defteri'ni anımsayacaklardır.

Ben deli sözünü daima yüceltici anlamda kullandım. Sevdiğim yazarların, şairlerin mutlaka gizli ve açık bir deli yanı vardır; şiirlerinin eskimeyişinin ve unutulmayışının gizi burdadır.

Can Yücel de, şiiri de böyleydi.

Nietzsche'nin sözünü nasıl unutabilirim: 'Bu dünyayı deliler yaşattı', vecizesini o bize armağan etti.

Can Yücel'in şiirlerinden bir uyarlama yapmış, yönetmiş ve oynamış Genco Erkal. Ortaya seyredilen, dinlenen, beni etkileyen, onun şiirinin ve yaşamının ana noktalarını es geçmeyen bir metin çıkmış. Oyunun kalitesi üzerine yargı vermem, alanımı, bilgimi aşmak anlamına gelir. Çünkü, zaten Genco Erkal, tiyatro tarihinden kalite belgesini ömür boyu kazanmıştır.

Tek kişilik oyunlar zordur, tehlikelidir, seyircinin dikkatini uyanık tutacaksınız, anlattığınız şairi bilen binlerce kişiyi de memnun edeceksiniz.

İşte Can Yücel ve Genco Erkal bir araya gelince, bir şiir ve sahne mucizesi gerçekleşmiş. İki ekolün ortak zaferi.

Can'ın kızı Su Yücel'in sahne donatımı da, şiirin ve hayatın bütün sıcaklığını seyirciye aktararak, başarıyı perçinlemiş.

Yaşamın ciddiyeti ile ironisi Can yücel'in şiirinde bir arada varolmuştur. Genco Erkal da bu içiçe geçmiş ton farklarını, ayrıntıların inceliğinde bize sezdiriyor.

Hayatı hem sarakaya alacaksınız hem de bir şiir yüzünden mahpus damlarına gireceksiniz. Nükleer santrala bir şair vatandaş kimliğiyle karşı duracaksınız, Kumkapı meyhanelerinin de keyfini çıkaracaksınız.

***

HER şairin düşsel ve gerçek mekánları vardır.

Can'ınki Datça'ydı. İnsanıyla, doğasıyle orayı sevdi, şiirine geçirdi öylece de Datça onun şiiriyle ebedileşti.

Çünkü şiirsiz, şairsiz, yazarsız mekánlar, sadece turist rehber kitaplarında birer addan başka bir şey değildir.

Genco Erkal'in hemen hemen bütün oyunlarını seyrettim. Tiyatronun hem sanatsal hem de onu aşan işlevini bir arada yürütmüştür. Genç Oyuncular'dan bu yana politik, sanatsal çizgisini değiştirmemiştir. Seyircisi ona güvenir. O seyircisini şaşırtmamış, bozguna uğratmamış, yanıltmamıştır.

Tiyatronun sadece sahnede varolmadığını, ardında bir yaşama kültürünün, bir dünya görüşünün onu güçlendirdiğini kendi tiyatro yaşamında kanıtlamıştır.

Genco Erkal'ın yazdığı metinde Can Yücel'in yaşamının ve ondan asla ayrılması düşünülmeyen şiirinin can alıcı noktaları var. Böylece şiiri ve yaşamıyla tam ve mükemmel bir şair portresini çizmiş, kalemle ve oyunuyla.

Can Yücel bazı kelimeleri zorlar... Bu yazıda onun için yaşam kelimesini çok kullanmak gibi...

***

DOSTLAR Tiyatrosu'nda sahnelenen Can'ı mutlaka seyredin.Önemli ve iyi bir oyun.