Bilgilerle belgelerin bir araya geldiği bir Atatürk kitabı

Kitap kime ithaf edilmiş:

“Değerli dostum ve ağabeyim Prof. Dr. Zafer Toprak’a”

Kitap, Nâzım Hikmet’in ‘Kuvayi Milliye’ şiirinden dizelerle başlıyor.

Kitabın serüvenini Fahri Özdemir’le konuştum:

- Bu kitabı yapmaya nasıl karar verdin, ilk çalışmalar nasıl başladı? Belgelerin niteliği oluşum süreci. Ne kadar zamanda hazırlandı?

Fahri Özdemir

Bu kitap Cumhuriyet’in 100. yılında açtığımız ‘Karanlıkta Akan Bir Yıldız: Mustafa Kemal Atatürk’ sergimizi yapmaya karar verdiğim yedi yıl önce başladı. Çünkü sergiyle birlikte çok farklı bir kitap yapılmalıydı. Bugüne kadar yapılanlardan çok daha farklı bir albüm olmalıydı. Bu yüzden çok sıkı bir Cumhuriyet tarihi okuması gerekliydi, gerçi iyi biliyordum ama sanırım bugüne kadar bu alanda yazılmış tüm kitapları okudum, doküman ve belgeleri inceledim. Her şeyden önce kitapta yer alan fotoğraflar ya hiç bilinmemeli ya da çok az bilinmeliydi. Tabi sergide dolayısıyla da albümde yer alan belgeler ve dokümanlar da tarihimize ışık tutmalıydı.

- Bunca kitap arasında bunun özelliği, biricikliği nereden kaynaklanıyor? Okurlar bu kitapta orijinal olarak neyi bulacaklar?

Hem boyut olarak hem içerik olarak bugüne kadar yayımlanmış tüm kitaplardan farklı olmalıydı. Bunu da başardım. Objektif bir gözle Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a çıktığı günden Cumhuriyet’in ilan edildiği güne kadar, detaylı ve uzun bir Cumhuriyet yazımı gerçekleştirdiğimi düşünüyorum. Çünkü bizim tarihçiliğimizde hurafeler çoktur. Ben bundan arınmış bir metin ve tamamıyla belgelere dayanan bir kitap olsun istedim. Bir de Türkçe ve İngilizce olması da bir ayrıcalık bence.

Kitapta her şeyden önce yaklaşık 400 adet yayımlanmamış ya da az bilinen Atatürk fotoğraflarıyla karşılaşacak okuyucu. Bunun yanı sıra dönemsel gazete, dergi ve belgeler, objeler, yazışmalar, mektuplar, telgraflarla döneme de ışık tutmaya çalıştım.

Bu albüm ve serginin bana göre en büyük farkı, bugüne kadar hazırlanmış ve yayımlanmış en kapsamlı Atatürk sergisi ve Atatürk albümü.

- Kitabı Zafer Toprak’a ithaf etmişsin, neden?

Biz bu yola değerli dostum ve ağabeyim Prof. Dr. Zafer Toprak’la çıkmıştık. Hatta albümün metnini de o yazacaktı. Ama yazık ki haziran ayında Zafer ağabeyi kaybettik. O Cumhuriyet tarihi ve Atatürk konusunda bana göre bu ülkenin yetiştirdiği en önemli kişidir. Ve ne sergiyi görebildi ne de kitabı. O yüzden kitabı ona ithaf ettim.

- Yardım aldın mı hazırlık aşamasında?

Yardımcılarım yoktu ama birçok tarihçi ve koleksiyonerden yardım aldım. Onlar her zaman benim yanımda oldular...

- ‘Karanlıkta akan bir yıldız - Mustafa Kemal Atatürk’ sergisi İzmir’deki Folkart’ta devam ediyor. Galeri hakkında bilgi verir misin?

Folkart Gallery sosyal sorumluluk kapsamında 10 yıl önce kurulan bir sanat galerisi ama müze işlevinde. Bugüne kadar uluslararası boyutta 19 sergi gerçekleştirdi. Ve bu sergilerin kitaplarını yayımlayarak sanat tarihimize kalıcılık kazandırdı.

- Sergi daha sonra nerede açılacak?

Bu albümün sergisi 31 Mart tarihine kadar İzmir’de açık kalacak. Daha sonra 23 Nisan 2024 tarihinde Ankara’da ve 29 Ekim 2024 tarihinde de İstanbul’da açılacak.