Bach’a hayran Mozart’a tutkun
FOTOĞRAFA iyi bakın! Küçük bir kız piyanoda Bach çalıyor, küçücük elleri büyük bir ustayı seslendiriyor. Tabureye oturamadığı için bir iskemle üzerine oturuyor, ayakları yere değmiyor. 1948 yılından bir görüntü.
Sonraki yıllarda dünyanın önemli salonlarında çalıyor.
75 yaşında, hâlâ piyanosunun başında.
Hâlâ önemli piyano yarışmalarında seçiciler kurulu üyesi.
Genç kuşağı da destekler Filiz Ali’nin Ayvalık Müzik Akademisi’nde Master Class yapar. 1960 yılında Paris’te hocası Nadia Boulanger ile Bach’ın iki piyano için yaptığı besteyi seslendirirler. Yıllar sonra aynı besteyi 11 yaşındaki piyanist Mertol Demirelli ile birlikte İstanbul Festivali kapsamında Aya İrini’de çalar.
Adını sorsam, bütün müzikseverler, bunu bilmeyecek ne var, İdil Biret’i yazmışsın diyecekler.
Onun müziğini dinleyenler, onu yakından tanıyanlar, onun için müziğin bir dünya görüşü olduğunu fark ederler.
Yetenek küçük yaşta kendini gösterir. Annesi Leman Biret’in anlattıkları, yeteneğin ortaya çıkışına dair olduğundan önemli.
Üç yaşında piyanoda tek parmakla Bach çalmaya çabalıyor. Sonra iki elle çalmaya başlıyor ve kısa bir süre sonra eseri yanlışsız çalıyor. Bach’ı öylesine seviyor ki, nota defterine onun resmini yapıyor.
Hocası piyanist Mithat Fenmen ile çalışmaya başlıyor. 1946 yılının bir gecesi İdil Biret ve ailesi Ankara’da Mithat Fenmen’in konserine gidiyorlar. İsmet İnönü ve eşi de orada. İnönü’nün onu dinlemek istediğini söylüyorlar. Bunun üzerine küçük İdil, Bach ve Beethoven çalıyor. Ailesi yeter demese çalmaya devam edecek. İnönü onu dinledikten sonra 7 Temmuz 1948’de parlamentodan ‘İdil Yasası’ diye bilinen dâhi çocuk yasası çıkıyor. İdil Biret’in Avrupa’ya açılışı da böyle başlıyor.
***
GEÇEN hafta Bach&Mozart Edition’undaki* CD’leri dinledim. 12 CD’den oluşan albümde bir de DVD var. Bir sanatçının harika çocukluktan büyük bir virtüöze yükselişinin görsel öyküsü.
İdil Biret Arşivi’nin (IBA) yeni albümü bu.
Albüm kitapçığında, meslek anıları, yaşamından kesitleri de okuyabilirsiniz.
Kitapçığın kapağındaki iki tarih, yılların adanmışlığını özetliyor: 1949-2016.
Bu tarihler, İdil Biret’in Bach ve Mozart icralarının komple kayıtlarıdır.
Eleştirmenler şöyle diyor: “Bach ve Mozart, İdil Biret’in erken yıllardan beri yaşamının bir parçasıdır.”
1991’de Wilhelm Kempff ölünce, ailesi anısına Potsdam’da bir konser vermesini istedi, İdil Biret bu isteği yerine getirdi, piyanistin bestelerini seslendirdi.
Albüm kitapçığında besteciler, icracılar ve en önemlisi İdil Biret hakkında bilgi edinebilirsiniz. Okuyarak dinlemenin tadını çıkarabilirsiniz.
***
DİSKOTEĞİNİZE kalıcı bir katkı, zaman zaman değil her zaman dinleyeceğiniz CD’ler.
