Ara Güler ve Turgay Anar eşliğinde ‘Huzur’u okumak ‘Huzur’la dolaşmak

Rahmetli Ali Sinan Özüstün’ün hazırladığı, ‘Aynı Rüyanın İçinde Ara Güler Ahmet Hamdi Tanpınar’ kitabına daha önce bir yazımda değinmiştim.

Turgay Anar’ın çalışmasının adı ise ‘Huzur Atlası’.

‘Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Huzur Romanını Okuma Kılavuzu’nu okumaya başlayınca, yeniden fotoğraflara dönme gereği duydum.

Yazımın adı neydi?

‘İşte İstanbul: Tanpınar yazdı, Ara Güler çekti’.

Albüm/kitaptaki ‘Huzur’a dair bölümlerdeki ‘Huzur’dan alıntıları, fotoğrafları gözden geçirdim.

Okurlarıma o sayfaları hatırlatacağım, metinlerle fotoğrafları eleştirirsiniz.

Sayfaları:

Kitap sayfası: 55. Roman sayfası: 181 

Kitap sayfası: 172. Roman sayfası: 621

Kitap sayfası: 180. Roman sayfası: 143

Kitap sayfası: 187. Roman sayfası: 202

Kitap sayfası: 190. Roman sayfası: 46

Kitap sayfası: 220. Roman sayfası: 122

HUZUR’U OKUDUM DİYEBİLMENİZ İÇİN...

BAZI kitaplar vardır, yazarının verdiği emeği anlayabilmek, algılayabilmek için onun yazarın gösterdiği emeğe yakın bir çabayı siz de harcayacaksınız. ‘Huzur’ böyle kitaplardan biri.

İlk sayfadaki alıntı, okuru hazırlar:

“Garip bir zihni tembellik içinde yaşıyoruz. Eğer bu roman istediğim tesiri yapar ve bizi meselelerin münakaşasına alıştırırsa mesut olurum.”

Turgay Anar, Önsöz’ünde okura sesleniyor:

“Özellikle Huzur gibi çok anlamlı ve çok katmanlı romanları okumak, tehlikeli bir göreve çıkmak zorunda olan bir insanın tedirginliğiyle de okunur. Fırtınaya tutulmuş bir kayık, okyanusun enginliğinde yolunu şaşırabilir ve katman katman yapıları nedeniyle yolcu/okur ise önünde oluşan sert dalgayı fırtınanın habercisi olarak belki okuyamaz, belki de ufak bir anafora benzeyen anlamlandırma girdabı okuru içine çekerek onu metnin içinde/derinliklerinde boğabilir. 

Huzur’un nasıl yazıldığını, zamanını, oluşumunu öğrendiğinizde romana zaman unsurunu da katarak yaklaşırsınız. Roman başta Doğu-Batı, eski-yeni problemlerini de kâle alır.”

Anar, kitabın yazılış amacını da belirtiyor:

“Bu muhkem yapının mücevherlerini sakladığı yerleri, hazinelerin anahtarlarını gösteren ipuçları yardımıyla, bir nevi kılavuzla açmaktır.

İşte ‘Huzur Atlası’nın pratik sebeplerinden biri budur.”

Tanpınar, Huzur’da ‘şiir ve düşüncenin’ beraber yürümesini istemiş.

Turan Alptekin, bu romanı yazarken masasında hangi kitaplar bulunduğunu yazmıştır. İstanbul için ‘hakiki ruh mimarımız’ demiştir.

Anar, yazma yöntemini şöyle vurguluyor:

“Huzur Atlası, bir romanı çeşitli yöntemlerle ve alfabetik sistem içinde Türk edebiyatında ilk kez irdeleyen bir eserdir.”

Önsöz’ün son cümlesi:

“Huzur Atlası, Huzur romanının kitap olarak neşrinin yetmişinci yaşını da kutluyor.”

‘Huzur Atlası’nı okuyan bir okur, daha önceden okumuş bile olsa ‘Huzur’u tekrar okuma ihtiyacını hissedecektir.

Her maddenin sonunda kaynak de belirtilmektedir.

Eğer kitaplığınızda Huzur varsa, ki edebiyatla ilgili her okurun kitaplığında bulunur, yeniden bu romanı okumanızı tavsiye ederim.

Her iki kitap da büyük bir yazarı biraz daha derinlemesine tanımanızı sağlayacaktır.

Doğrusu Tanpınar’ı tanımış, okumuş biri olarak da, Huzur’un tadını çıkaracağım için, Anar’ın önemini belirtmeliyim.

İki kitap da İstanbul’da yaşayanlar için bir mecburiyettir.

Okumadılarsa İstanbul’da oturmayı hak ediyor muyuz sorusunu kendilerine sorsunlar.

*

(*) Aynı Rüyanın İçinde Ara Güler Ahmet Hamdi Tanpınar,  Dergâh Yayınları

(*) Huzur Atlası, Turgay Anar, Kapı Yayınları