Dönüşüm de planlama da konut da iyi yapılmalı

Avrupa’nın değişik yerlerinde okuyan birçok gençten ve ailelerinden biliyorum; ev bulmak üniversite bulmaktan çok daha zor…

Örneğin Almanya’nın başkenti Berlin’de da yakın bir zamanda bu konuyla ilgili referandum yapıldı.

Berlinliler şehirde gayrimenkul şirketleri tarafından yönetilen ve kiraya verilen yüz binlerce konutun kamulaştırılması sandık başına gitti. Oy verenlerin yüzde 54.6’sı evet oyu kullandı ve kamulaştırmanın önü açıldı.

Çünkü Berlin sakinlerinin yüzde 80-85’i kirada oturuyor.

Almanya’daki büyük şehirlerde yaşanan bu sorun Avrupa’nın birçok yerinde de yaşanıyor.

1990’da Berlin Duvarı’nın yıkılmasından sonra kentte 200 binden fazla konut yatırım fonlarına ya da özel sermaye şirketlerine satıldı.
Almanya’nın dev emlak şirketi “Deutsche Wohnen” kentteki 110 binden fazla konutun sahibi oldu.

Şimdi de hükümet bu evleri fondan geri alıp imkanı olanlara satmaya çalışacak.

Paris, Amsterdam, Brüksel gibi şehirlerin akıbeti de aynı…

Buna rağmen ev fiyatları ve kiralar Türkiye’deki kadar artmıyor.

Türkiye’nin benzer öyküleri iyi inceleyip konut sorununu buna göre çözmesi gerekir.

Planlama ve kentsel dönüşümde hatalar yapmamak lazım.

Uluslararası emlak danışmanlık şirketi Knight Frank “Global Residential Cities Index” araştırmasının 2023 yılı üçüncü çeyrek sonuçları da çok ilginçti.

Türkiye’nin büyük şehirlerinde yüksek enflasyonun ve düşük arzın tetiklediği konut krizini ortaya koyuyor.

Dünyadaki 107 kenti kapsayan global konut fiyatları endeksine Türk şehirleri damga vuruyor.

Son bir yıllık fiyat artışına bakıldığında dünyada konut fiyatlarının en fazla arttığı şehir yüzde 102.7 ile başkent Ankara oldu. Başkenti yüzde 77 ile İstanbul takip ediyor.

Dubai bile bu oranların çok gerisinde…

Bu elbette sürdürülebilir değil.

Birincisi Türkiye yüksek enflasyondan hızla kurtulmalı, konutta da Avrupa’daki uygulamalardan dersler çıkararak doğru adımlar artmalı.

Yoksa onların yaşadığı sorunların benzerini yakın bir gelecekte bizler yaşarız.

Bir de Atina örneği var

Uluslararası emlak danışmanlık şirketi Knight Frank’ın sıralamasında dikkatimi çeken bir detay vardı.

Ankara ve İstanbul bu listede zirvedeyken; Dubai’nin arkasından Hırvatistan’ın başkenti Zagreb ve Yunanistan’ın başkenti Atina geliyor.

Atina’ya son yıllarda çok sık gittim.

Yunanistan’daki ekonomik kriz Avrupa Birliği’nin desteğiyle de bitti.

Üstelik Yunanlılar bunu tersine döndürmeyi de bildiler.

Turizm rakamları iyi geliyor, ekonomide bir canlılık var. Bu da istatistiklere yansıyor.

Özellikle Çinliler Atina’nın gelişen bölgesi Alimos’a yatırım yapıyorlar.

Pire limanı Yunanistan’ın krizde olduğu dönemlerde Çinlilere satılmıştı.

O yüzden çok sayıda Çinli Atina’dan konut edinmeye başladı. Bu arada Rusya Ukrayna savaşı da bu alımları hızlandırdı.

Yunanistan’da 250 bin Euroluk konut edinenler golden visa hakkına sahip oluyor.

Golden Visa konut sahibinin; ailesinin, çocuklarının, anne ve babasının da bu haklardan kazanmasını sağlıyor.

İlgi artınca Yunanlılar şehir merkezlerini 250 binden 500 bin Euro’ya çıkardı.

Şimdi de 500 bini 800 bine çıkarmayı düşünüyorlar.

Yunanistan’da da görüyoruz; konut fiyatları artınca bu sefer başka şikayetler başlıyor.

O yüzden dengeyi korumak çok önemli…

Ki…

Yunanistan’daki konut fiyatlarındaki artış bizdeki gibi iki, üç katını değil; yüzde 12’lik bir artışı gösteriyor.

Vize meselesi büyük bir ayıp

Vize meselesi giderek daha da büyük sorun haline geliyor. Konsolosluklar hem randevu tarihi vermiyorlar, verseler de çok kısa süreli vize veriyorlar.

Birçok genç Avrupa’da okudukları okullara, üniversitelere geç gitmek zorunda kaldılar.

Gerçekten de Türkiye’yi yoran, Avrupa Birliği’nin kuruluş değerlerinin aksine hareket eden bir siyasi duruş…

İnsanların seyahat özgürlüğü en temel haklardandır.

Ama bir vize almak için aylarca beklemek zorunda bırakılıyorsunuz.

Türkiye’ye, Türklere yapılan büyük bir ayıptır.

Altyapıya yetişmek mümkün değil

Başkan adaylarının kampanyalarını izliyorum.

Çoğunda trafik, ulaşım projeleri listenin başında yer alıyor.

Artık sadece İstanbul, Ankara, İzmir’de değil; Anadolu’nun birçok şehrinde bile trafik en önemli sorun haline geldi.

Öncelikle şehirlerimiz plansız, düzensiz ama daha önemlisi kentlerin altyapısı bu yükü kaldıramayacak düzeyde…

Avrupa’da 2 milyonun üzerindeki şehir sayısı o kadar az ki…

Ama İzmir 5 milyona geldi; 7 milyona koşuyor.

İstanbul 20 milyona dayandı, her gün milyonlar işi için İstanbul’a geliyor.

Ankara da İzmir gibi 7 milyon yolculuğunda…

Ne kadar yol yapsanız, ne kadar altyapıya önem verseniz de; bu şehirlerin trafik sorununu çözmek mümkün değil.

O yüzden değişim isteğinin Türkiye’nin tamamında hissedilmesi gerekir.