Cüneyt Ülsever: Tahkim ile ilgili bazı gerçek bilgiler

Cüneyt ÜLSEVER

Tahkim konusunda, diğer birçok konuda olduğu gibi, hiçbir araştırma yapma gereği duymayan entellerimiz, ellerine geçen her fırsatta, ahkám kesmeye devam ediyorlar. Onların şablonu hazır! ‘‘Milli egemenlik’’, ‘‘cumhuriyetin devrimci 1930 ruhu’’, ‘‘vatan elden gidiyor’’ türü tiratları kasete taktığın zaman her türlü konuda görüş bildirip, üstelik de alkış toplayabilirsin. Hatta, hayırlı bir iş yaptığını zannedip, bu şablonların şemsiyesi altında, milleti uyarmanın gönül rahatlığını kendine benzerlere muştulaman dahi mümkün! Ayrıca, aykırı görüş ileri sürenleri bir kez daha dış mihrakların temsilcileri olarak ilan edebilirsin!

* * *

Geçen hafta bu konularda yazmış olduğum makalelere çeşitli tepkiler geldi. Bu arada gördüm ki, aramızda bu konuda uzman kişiler de var. Bugün böyle bir uzmanın bilgi notunu, kamuoyunu bilgilendirmek amacı ile naklediyorum.

Aşağıdaki bilgilerin sahibi sayın Avukat Volkan Hidayetoğlu. Kendisi Londra Üniversitesi Uluslararası Ticaret Hukuku ve Uluslararası Tahkim master derecesine sahip. Şu anda birçok büyük şirketimizin tahkim klozlarının yazılmasını ve müzakeresini yönlendiriyor, ayrıca tahkim prosedürlerine katılarak bu alanda çalışmalar yapıyor. ‘‘...Kamuoyunda bilgiye dayanmayan tartışmaları anlamakta güçlük çektiği için...’’ bu bilgi notunu yollamış. Sayın Volkan Hidayetoğlu'nun yazdıklarını aynen naklediyorum:

‘‘Öncelikle uluslararası tahkim kurumunu tanımlamak gerekirse, kamuoyuna yansıtılanın aksine, yurtdışında bir takım tahkim mahkemelerinin mevcut olup isteyenin bunlara uyuşmazlıkları havale etmesi şeklinde bir durum söz konusu değildir. Tahkim tarafların seçeceği bir hakem veya hakem heyetinin bir uyuşmazlığı çözmesi şeklinde özetlenebilir. Tahkim, tarafların seçeceği bir tahkim kurumunun kuralları çerçevesinde yapılabileceği gibi tamamen bağımsız olarak da gerçekleşebilir. Bu sebeple Türkiye dışında bir kurumda tahkim yapılacağı, bu kurumun da Türkiye aleyhine karar vereceği şeklindeki bilgilendirmenin gerçekler ile hiçbir ilgisi bulunmamaktadır.

* * *

İkinci olarak, uluslararası tahkim Türkiye'de daha önce mevcut olmayan, mevzuatın ve uygulamanın içinde yer almayan bir konu değildir. Yabancı hakem kararları daha önce Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuk Hakkında Kanun uyarınca tenfiz edilmekte iken, 1992'de Türkiye'nin 1958 New York Konvansiyonu'na taraf olmasını takiben, bu konvansiyon uyarınca tenzif edilebilmektedir.’’

Tenfiz, yabancı hakem kararlarının Türk mahkemeleri tarafından uygulanması anlamına geliyor!

Bu duruma aleyhte yorumlar katiyen eğilmemekte.

‘‘Buna göre, bir uyuşmazlık tahkim yolu ile çözümlense dahi, hakem kararı ancak Türk mahkemelerinin tenfiz kararı ile uygulanabilmektedir. Tenfiz talebinin reddine temel oluşturabilecek sebeplerden birisi ise kamu düzenidir. Yani, Türkiye'nin kamu düzenini bozucu nitelikteki hakem kararları, Türk mahkemesi tarafından uygulanmayabilir.

Tüm dünyada, bu arada eski SSCB, Ortadoğu ülkeleri, Çin Halk Cumhuriyeti ve nihayet Fransa'da uluslararası tahkim kabul edilmiştir.

Bu ülkelerde yatırım yapan Türk şirketleri de yerel mahkemeleri değil, tahkimi tercih etmektedirler.’’

Tahkimi kamuoyuna vatana ihanet seviyesinde takdim eden tüm entellere duyurulur!