Irak için alternatif senaryolar

Esasen somut adımların atılması, en erken James A.Baker III (Cumhuriyetçi) ve Lee H.Hamilton’un (Demokrat) ortaklaşa yönettikleri Irak Çalışma Grubu’nun aralık ayı başında takdim edecekleri raporun ardından beklenebilir.

Şimdilik, ortada dolaşan en etkin senaryolar şöyle özetlenebilir:

1) Irak’tan peyderpey asker çekilmesi. (4-6 ay)

2) Çekilen askerin Kuzey Irak ve Güney Irak’a kaydırılarak Bağdat’ın tamamen Irak askerlerine terk edilmesi.

3) Sayıları azaltılan ABD askerlerinin, askeri operasyonlara hiç girmemeleri ve sadece Irak ordusunun eğitimi ile uğraşmaları.

4) Daha önce açık düşman ilan edilen İran ve Suriye ile ortak masaya oturup, onların üzerinde etkin oldukları para-militer güçleri dizginlemelerinin sağlanması.

5) Komşu ülkelerden (Türkiye dahil) askeri yardım alınması.

6) Uluslararası bir konferans toplanması.

7) Irak’a ve hatta Ortadoğu’ya "demokrasi" getirmekten vazgeçip, istikrar uğruna despot yönetimlere yeniden prim verilmesi.

Bu önerilerin başkan tarafından dikkate alınıp alınmayacağı, alınırsa hangilerinin seçileceği galiba henüz George W.Bush’un kafasında da şekillenmiş değil.

* * *

Öneriler birer birer ortaya dökülürken, bu sefer önerilerin ortaya çıkarabileceği yeni tehdit ve tehlikeler de eşzamanlı tartışılıyor.

Kongre’nin yeni Savunma Komisyonu Başkanı Demokrat Carl M.Levin’in ortaya attığı "aşamalı çekilme planı" ile ABD’nin 140 binin üzerinde askerini 4 ile 6 ay içinde çekmesi Kongre’ye belki oylama için gelecek ama olası mahzurları da şimdiden ortaya atılıyor.

Aynı şekilde Senato çoğunluk liderliğine seçilen Harry M.Reid’in, başkanı bir an evvel harekete geçmeye ve peyderpey asker çekmeye çağıran çıkışı da tepki gördü.

Savunma Bakanı Donald H.Rumsfeld’in daha önce istifasını isteyen ABD Merkezi Güçler Eski Komutanı Em. General Anthony C.Zinni, önümüzdeki birkaç ay içinde Irak’ta asker sayısında azaltılmaya gidilmesinin orada sadece iç savaşı güçlendireceğini düşünüyor.

Zinni’ye göre asker azaltmak yerine, önümüzdeki 6 ay Irak’ta yeni asker konuşlandırmak gerekiyor. Ona göre, Irak ancak böylelikle tekrar istikrara kavuşur. Diğer bazı yetkin emekli askerler de Şiilere, Sünnilere saldırmak ve etnik temizliğe gitmek için daha fazla fırsat sağlayacağını düşünüyorlar.

Askerler, bir tek Demokratların tükenmekte olan ABD ordusuna yeniden güç ve moral kazandırmak için bütçeye yeni bir 75 milyar dolar konması teklifine sıcak bakıyorlar.

* * *

İran ve Suriye ile işbirliğine gidilmesi fikri ise Yahudi lobisini olumsuz etkiliyor. Onlar en çok yeni Savunma Bakanı Bob Gates’in eskiden beri var olan İran’la diyalogdan yana tavrından ürküyorlar. Bu çevreler, Bush’un Ortadoğu’ya demokrasi getirme planlarının sadece Hizbullah, HAMAS gibi örgütlerin işine yaradığını, Müslüman Kardeşler’in de etkin oldukları ülkelerde (Ürdün, Mısır) seçimleri beklediğini vurguluyor.

Yahudi lobisi, üstüne üstlük İran ile ABD arasında oluşacak yeni bir yaklaşımın, İran’ı Ortadoğu’da en etkin güç haline getireceğini vurguluyor.

Bu önerilerin Türkiye için ne gibi anlamlar taşıdığını, hangi yeni tehdit alanları yaratacağını, Türkiye’nin hangi tedbirleri alabileceğini haftaya tartışacağım.